Cliënten, psychologen, psychiaters en drie landelijke organisaties kondigen een rechtszaak aan tegen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De actiegroep draagt de naam ‘Vertrouwen in de ggz’. LOC is één van de initiatiefnemers. Aanleiding is dat zorgaanbieders en hulpverleners vanaf 1 juli 2023 zeer vertrouwelijke gegevens over cliënten moeten aanleveren bij de NZa. Daarmee komen de privacy van cliënten en het beroepsgeheim van zorgverleners in gevaar.

Privacy en beroepsgeheim in gevaar

De NZa verplicht psychiaters en psychologen om vragenlijsten over hun cliënten aan te leveren. Het gaat om de zogenaamde HONOS-vragenlijsten. Dit is onderdeel van de nieuwe manier van bekostiging: het zorgprestatiemodel. De vragenlijsten gaan over heel persoonlijke en vertrouwelijke gegevens. Met deze informatie wil de NZa de zorgprestaties van behandelaren meten en met elkaar vergelijken. Behandelaren die de vragenlijsten niet aanleveren, krijgen een dwangsom van de NZa.

Onacceptabel

We zien dit als een onacceptabele inbreuk op het beroepsgeheim van behandelaren en de privacy van cliënten. Het aanleveren van informatie uit een medisch dossier aan een landelijke organisatie ondermijnt de basis voor een gezonde behandelrelatie die gestoeld is op vertrouwen. De meest intieme informatie over iemands geestelijke toestand en de problemen die iemand daardoor ervaart, blijft niet langer binnen de spreekkamer. Cliënten kunnen niet meer vrijuit spreken over hun problemen als ze weten dat deze informatie niet veilig bij hun psychiater of psycholoog blijft.

De vragenlijsten van de NZa missen wetenschappelijke onderbouwing. De meetmethode waarop de vragen zijn gebaseerd is ongeschikt om de prestaties van behandelaren te vergelijken. Ze trekken de verkeerde conclusies over welke zorg of zorgverlener beter is. Zowel een groep hoogleraren psychiatrie als de Algemene Rekenkamer trokken die conclusie in de afgelopen jaren.

Bezwaren

In deze animatie zie je in een paar minuten de kern van de bezwaren tegen de uitvraag van gegevens:

Vertrouwen in een behandelaar is heel belangrijk is voor mensen die psychische problemen ervaren. Waarborgen van de privacy is daarbij een voorwaarde. De overheid verzamelt steeds meer gegevens, waarbij systemen belangrijker zijn geworden dan mensen. Dat moet stoppen. Wat mensen die ondersteuning krijgen en behandelaren bespreken mag nergens anders terechtkomen.

Brede steun

De actiegroep ‘Vertrouwen in de GGZ’ bestaat uit psychiaters, psychologen en cliënten in de GGZ, LOC Waardevolle Zorg, het Platform Burgerrechten en Stichting KDVP. Er is brede steun voor de rechtszaak, zoals van veertien hoogleraren in de psychologie en psychiatrie, vakbonden FNV en CNV Zorg & Welzijn en verschillende landelijke en lokale zorgorganisaties. Ook cliëntenraden kunnen hun steun betuigen via steun@vertrouwenindeggz.nl.

Er is voor de actie van Vertrouwen in de ggz een website gemaakt: www.vertrouwenindeggz.nl. Op deze website staat informatie over de actie en hoe je deze kunt steunen. Via de website kun je ook een donatie doen. Er is € 60.000 nodig om de rechtszaak te kunnen starten. Bijna de helft van het bedrag is al binnen.

Meer informatie

• Zie ook ons eerdere bericht: Behoud de privacy in de ggz. Daarin gaan we ook in op de rol van de cliëntenraad.
• NRC besteedde al aandacht aan de actie Vertrouwen in de ggz
• Geestelijke gezondheidszorg waarin mensen het belangrijkst zijn en niet de regels, protocollen of gewoontes: daaraan werken we in de landelijke beweging Radicale vernieuwing ggz.