Blog: corona en zorg

Geplaatst op 18 september 2020

Nog altijd beheerst de corona het nieuws en ons leven. Gedachten over wat er moet gebeuren lopen steeds meer uiteen.  Sommige mensen zien dat er geen coronacrisis is en vinden de maatregelen kwalijk. Andere mensen zijn heel bang voor corona en willen strengere maatregelen. Ik merk dat ik het daardoor steeds lastiger vind iets over corona te zeggen en te schrijven. Want altijd zal een deel van de mensen het er niet mee eens zijn. Tegelijkertijd zie ik dingen gebeuren waar ik naar mijn gevoel niet over kan zwijgen. Daarom op basis van verhalen die bij LOC binnenkomen toch maar een poging om iets te schrijven over corona en zorg.

Kanttekeningen

In maart kwamen er drastische maatregelen voor mensen die in een zorginstelling wonen. Bezoek was niet meer mogelijk (of was beperkt tot één of twee personen) en naar buiten gaan mocht niet meer. De belangrijkste twee argumenten waren: zorgen dat de intensive care niet overbelast zou raken en bescherming van kwetsbare mensen. In de schok van dat moment was dat misschien voor een paar weken nog te aanvaarden. Maar er zijn belangrijke kanttekeningen bij te maken, waar we ook nu weer lessen uit kunnen trekken:

  • Vooral verpleeghuizen gingen helemaal op slot. Het argument van de intensive care die overbelast raakte klopt niet. Vrijwel alle verpleeghuisbewoners die aan corona zijn overleden bleven tot hun dood in het verpleeghuis.
  • Bij het afkondigen van landelijke maatregelen is niet aan mensen die zorg ontvangen en hun naasten gevraagd wat zij belangrijk vinden. De besluiten van het kabinet gingen vooral over veiligheid en niet over welbevinden. De besluiten werden over de hoofden van de mensen die het betrof heen genomen.
  • Generieke maatregelen voor het hele land hebben veel mensen onnodig getroffen. Ook in provincies met nauwelijks corona zoals Drenthe en Groningen mochten mensen in zorginstellingen niet naar buiten of bezoek ontvangen. Bovendien is het ene gebouw het andere niet en ook mensen verschillen van elkaar. Er werd niet gekeken naar de mogelijkheden maar maandenlang golden er verboden voor heel Nederland.
  • Wettelijke grondrechten werden niet gerespecteerd. Nergens is wettelijk geregeld dat je mensen mag verplichten om in het gebouw te blijven waar zij wonen. Ook in de zorg niet. Daarom heeft LOC eind april er al voor gepleit dat mensen die in zorginstellingen wonen weer naar buiten mochten.
  • Mensen die in een zorginstelling wonen hebben gelukkig vaak mensen buiten het huis die voor hen van betekenis zijn. In de coronatijd werden zij apart gezet van hun naasten. Naasten werden ineens als bezoek gezien die een besmetting kunnen veroorzaken. In plaats van als mensen die bij elkaar horen en meer dan alleen bezoek zijn.

We horen en lezen nu weer dagelijks dat het aantal mensen met corona oploopt. De neiging ontstaat dan om met maatregelen te komen die van bovenaf opgelegd zijn. Een duidelijk voorbeeld daarvan is dat in verpleeghuizen bij één iemand met corona in het gebouw wekelijks alle bewoners en medewerkers moeten testen. Waarbij weer de bewoners en medewerkers niet gevraagd is of zij dat willen. Onduidelijk is of dat testen een meerwaarde heeft. En er is een groot gebrek aan testmateriaal en laboratorium capaciteit, waardoor die maatregel in de praktijk onuitvoerbaar is.

Geleerde lessen

Laten we alsjeblieft lessen leren uit het afgelopen half jaar. En op het basis daarvan nu zo organiseren dat het menselijk blijft. Namelijk:

  • Neem de wensen en behoeften van mensen die in een zorginstelling wonen als basis. Bespreek wat zij belangrijk vinden. Wat zij graag willen, maar ook waar hun angsten liggen. 
  • Laten we naasten niet zien als bezoekers maar als mensen die op allerlei levensdomeinen verbonden zijn met iemand die in een zorginstelling woont.
  • Neem de medewerkers en de vrijwilligers in zorginstellingen serieus. Door ook met hen het gesprek aan te gaan wat zij willen en waar zij bang voor zijn.
  • Laat per locatie de cliëntenraad, personeelsvertegenwoordiging en management (al dan niet aangevuld met een behandelaar) afwegingen maken wat er mogelijk is. En ook hoe te handelen als er sprake is van een oplopend aantal positieve tests.
  • Respecteer de grondrechten van mensen en dan met name hun vrijheid om naar buiten te gaan.
  • Laat de politiek vertrouwen hebben in wat mensen lokaal met elkaar besluiten. En daarom terughoudend zijn met landelijke of regionale maatregelen.

Lokaal organiseren

Ik hoop echt dat we de menselijke kant als samenleving meer naar voren durven laten komen. Waarbij uiteraard veiligheid ook een onderwerp van gesprek is. Door de verschillende gedachten die er zijn over corona is dat geen makkelijke afweging. Maar ik zie op steeds meer zorglocaties dat juist het lokale gesprek daar leidt tot goede oplossingen. Landelijke regelgeving werkt dan alleen maar belemmerend.

De nieuwe handreiking voor verpleeghuizen over bezoek en sociaal contact kan helpen om het gesprek per locatie goed te voeren. Maar ook in andere zorgsectoren zoals de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg is het nodig lokaal het gesprek te voeren. Allereerst met degenen die de zorg nodig hebben, naasten en medewerkers. En daarna om als cliëntenraad, personeelsvertegenwoordiging en management afwegingen per afdeling of locatie te nemen. 

Ik denk dat we daarmee in deze lastige tijd het beste kunnen aansluiten bij wat mensen nodig hebben om hun leven te kunnen leiden. Met oog voor wat dat voor anderen en voor medewerkers in de zorg betekent. Wetend dat we met elkaar de samenleving vormen. Hoe oneens we het misschien soms ook met elkaar zijn.

Marthijn Laterveer, coördinator LOC Waardevolle zorg

Download artikel als PDF

Lees meer artikelen over:

Thema's: Coronavirus

Reageer op Annemarie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Manja Planting 3 jaar geleden

In deze tijd vh jaar liggen er elk jaar meer mensen op de ic.

Reageer op dit bericht
Manja Planting 3 jaar geleden

Niet het testen in de gaten houden maar het aantal mensen dat het ziekenhuis komt.
Niet in paniek raken en goed zorgpersoneel zou voorbereid moeten zijn.

Reageer op dit bericht
Lucie Huiskens 3 jaar geleden

Goede tips, Marthijn, maar dat verschil in opvattingen over (het gevaar van) Corona leidt wel tot problemen die niet makkelijk op te lossen zijn als ze voort komen uit het ontkennen van het gevaar.
Zo hebben wij nu als Cliëntenraad het verzoek gekregen of wij kunnen helpen bij problemen met familie rondom naleven corona-maatregelen. Sinds het uitbreken van de coronacrisis in maart en de invoering van de daarmee samenhangende maatregelen voor bezoekers, zijn er op de PG-afdeling van onze instelling enkele familieleden die de corona-maatregelen consequent negeren. Het gaat dan om zaken als geen enkele afstand houden, niet tot eigen familielid, maar ook niet tot anderen; de huiskamer en keuken ingaan en daar van alles aanraken; geen beschermingsmiddelen dragen als dat gevraagd wordt. 
De betreffende personen zijn herhaaldelijk op hun gedrag aangesproken en, zowel door zorgmedewerkers als door het management, vriendelijk verzocht om de regels in acht te nemen. Ook zijn er met deze mensen  uitvoerige persoonlijke gesprekken geweest, door teamleider en locatiemanager, om hen het belang van de regels uit te leggen. Allemaal zonder resultaat.
Inmiddels leidt dit tot spanningen en stress op de werkvloer bij de zorgmedewerkers en teamleider, zeker nu het aantal besmettingen landelijk snel stijgt. Wat nu te doen? De gezondheid, veiligheid en de zorg staan op het spel. Het lijkt, althans tot nu toe, te ontbreken aan mogelijkheden om hier tegen op te treden: er mag alleen aan bezoekers worden verzocht om de regels na te leven, afdwingen mag niet wordt gezegd (is dat zo, eigenlijk?)
Wij vinden dat de veiligheid voor de bewoners én de zorgmedewerkers niet in gevaar mag komen door bezoekers die zich niet aan de regels houden. Wat zijn eigenlijk de regels op dit gebied, wat mag een instelling doen, en hoe (if überhaupt) kan de cliëntenraad hier een rol in spelen? Gezien het feit dat ze niet voor rede vatbaar lijken zal een oproep daartoe in nieuwsbrief niet veel impact hebben, maar wat dan wel?
Wie in dit netwerk heeft hier ervaring mee? We horen graag tips!
Dank alvast.

Reageer op dit bericht
Anoniem 3 jaar geleden

Om goede zorg te kunnen leveren hebben zorgmedewerkers recht op een veilige werkplek. Mensen die zorg ontvangen hebben recht op een veilige omgeving. Indien er mensen (bezoek) willens en wetens zich niet houden aan de regels en daardoor de veiligheid en/of gezondheid van anderen schaden, kan men ze de toegang ontzeggen om die redenen.  Je bereikt het liefste je doel op de normale manier met een gesprek, informeer iedereen door middel van een schrijven waarom de regels er zijn en geef daarover regelmatig updates. 
Als lokale raad hebben wij gevraagd om strikte regels en voorschriften ten aanzien van Corona. Wij lopen voor op landelijke/regionale maatregelen en versoepelden ze pas iets weken nadat de landelijke/regionale afgezwakt waren. Op geen enkel moment heb ik het idee gehad dat mijn recht op vrijheid, privacy enzv. onrechtmatig werden afgepakt. Tijdelijk even wat dingen minder doen, aangepast doen, of niet doen in ruil voor mijn eigen  gezondheid en die van anderen, prima! 

Reageer op dit bericht
Henk Kompagne 3 jaar geleden

Beste Marthijn en andere lezers,
Je schrijft o.a.: “Nergens is wettelijk geregeld dat je mensen mag verplichten om in het gebouw te blijven waar zij wonen” en ” respecteer de grondrechten van mensen en dan met name hun vrijheid om naar buiten te gaan”. Je geeft daarmee antwoord op mijn vraag wat de boodschap van het LOC is aan cliëntenraden indien de op handen zijnde tweede golf doorzet. Daarnaast meldt je dat niet over de hoofden heen van cliënten beslissingen genomen moeten worden, maar ze erbij te betrekken. De artikelen die ik de afgelopen maanden heb geschreven gaan over die onderwerpen. Ik kan dan ook niets anders melden dan dat ik het eens ben met jouw eerlijke en oprechte verhaal.
Blijven nog wel staan mijn vragen aan ActiZ. De rampzalige aanwijzingen van ActiZ vormen de basis van de onrechtmatige insluiting (niet te verwarren met het bezoekverbod) van cliënten van verpleeghuizen. Die vragen zijn:
– op welke wettelijke basis heeft ActiZ bepaald dat dat de deur op slot kon gaan om te waarborgen dat bewoners binnen bleven;
– op welke wettelijke basis heeft ActiZ bepaald dat bewoners niet naar buiten (lees de openbare ruimte) mochten;
– op welke wettelijke basis heeft ActiZ bepaald dat bewoners geen familie en/of naasten mochten bezoeken;
– op welke wettelijke basis heeft ActiZ bepaald dat bewoners die handelden in strijd met de voorschriften niet meer naar binnen mochten?
Mogelijk dat het LOC ActiZ weet te bewegen tot beantwoording.
Rest mij nog te melden dat er wel een wettelijke mogelijkheid is om mensen te verplichten binnen te blijven. Die wet is nog niet in stelling gebracht. Vandaar dat mensen tot op heden niet verplicht worden in quarantaine te gaan. Het is nog steeds een dringend advies. De wet die kan verplichten dat o.a. bewoners van verpleeghuizen in quarantaine gaan is de Wet Publieke Gezondheid. In verband met COVID-19 is deze wet al (!) op 28-1-2020 gewijzigd. Ik hoop dat het niet zover zal komen. Ik denk, gezien de huidige ontwikkelingen, dat het wel zover kan komen.
 
Met vriendelijke groet,
Henk Kompagne

Reageer op dit bericht
Renso 3 jaar geleden

Een horecagelegenheid kan gasten weigeren.
Een verpleeghuis is geen openbare ruimte: kan bezoek niet geweigerd worden? Er zijn verpleeghuizen die de hulp in geroepen hebben van een bewakingsfirma om 

Reageer op dit bericht
Renso Vonk 3 jaar geleden

Ja maar de beslissing om bezoek voor client A toe te staan, heeft mogelijk gevolgen voor client B. De vrijheid van de ene persoon kan een beperking van de vrijheid van een andere persoon betekenen. Iedere beslissing is daarom om principe fout!

Reageer op dit bericht
Manja Planting 3 jaar geleden

Hallo,

Er is idd. Heel veel misgegaan. Veel mensen die heel erg bang waren . Daarnaast waren bewoners hun grondrechten , eigen Ik, medische zorg enz. allemaal kwijt.

         Als ergste heb ik ervaren de houding vh personeel. Vreselijk.

Reageer op dit bericht
O. Jongsma 3 jaar geleden

Wat nog steeds niet lijkt doorgedrongen: goede ventilatie, (verse lucht naar binnen, vieze binnenlucht naar buiten, niet lucht recirculeren!) voorkomt overdracht virussen door aerosolen. Daarover is wetenschappelijk voldoende bekend, hoewel door RIVM mondjesmaat en veel te laat erkend. Niet ventileren staat gelijk aan poging tot doodslag.  Tehuizen zijn sluitpost bij toedeling mondkapjes, omdat RIVM dat ontraadde. Inmiddels is duidelijk dat daardoor onnodige doden zijn gevallen onder gelijktijdige kwelling van overledenen en nabestaanden door de overregulering in bezoekregels. Directies van zorgorganisaties dragen hun eigen verantwoordelijkheid voor eigen maatregelen, ook als het RIVM anders adviseert. Clientenraden, wordt actief!! En ga de discussie aan, al is dat onaangenaam.

Reageer op dit bericht
Renso Vonk 3 jaar geleden

En als je afwijkt van de richtlijn en er treedt besmetting op, heb je soms een letselschade advocaat op je nek. Dit is al gebeurd.

Reageer op dit bericht
Annemarie 3 jaar geleden

De toenemende claimcultuur is een grote drijfveer voor sturen op meer beperkende regelgeving. (Follow the money) Tot hoeverre is het leven maakbaar en de moeite van het leven waard? Hier zitten ethische overwegingen achter. We hebben hier te lang voor weggekeken. De druk is opeens heel hoog. Geen goede omstandigheden om impulsieve of emotionele beslissingen te nemen. 
Ik ben heel benieuwd hoe filosofen en ethici hierover denken.
 

Reageer op dit bericht
Annemarie Zirkzee 3 jaar geleden

Beste Renso,
Ik ben benieuwd. Waar kan ik hier meer informatie over vinden?

Reageer op dit bericht
Annemarie 3 jaar geleden

Mooie blog Marthijn. Het is nodig uit de discussie weg te blijven en het gesprek en de afstemming te zoeken. Ik ben het niet op alle punten met je eens. Dat hoeft ook niet. Het gaat nu eerst om het belang te zien van het aangaan van het gesprek met elkaar.

Reageer op dit bericht

Deelnemers platform

Meer bekijken

Nieuwsbrief

  • * Heb je onze nieuwsbrief eerder ontvangen en je afgemeld? Meld je dan aan via webmaster@loc.nl
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Click to access the login or register cheese