Eenduidigheid in regels is noodzakelijk: De wirwar rond de vergoeding van vrijwilligers
Recent is op ons sociaal platform een discussie ontstaan over de positie van het cliëntenraadslid als vrijwilliger. Belangrijk hierin is de financiële vergoeding en de eventuele gevolgen voor belastingheffingen. In de praktijk zien we veel cliëntenraden waarvan sommige leden een uitkering hebben. Waardoor de vergoeding voor het raadswerk soms invloed op de uitkering kan hebben. In het licht van het recente toeslagenschandaal en de strenge interpretatie van regels in de Participatiewet pleit LOC voor eenduidigheid in de regelgeving. Om te voorkomen dat mensen gekort worden op hun inkomen, terwijl zij werk doen wat bijdraagt aan goede zorg en de samenleving als geheel.
Verschillende soorten vergoedingen
De vrijwilligersvergoeding (ook wel bekend als vrijwilligersregeling) is een lage beloning voor het doen van vrijwilligerswerk die niet in verhouding staat tot de uren die iemand heeft gemaakt. De onkostenvergoeding is enkel bedoeld als vergoeding van alle door de vrijwilliger gemaakte onkosten in verband met het vrijwilligerswerk. Dan gaat het bijvoorbeeld om reiskosten of vergoedingen in natura zoals papier en postzegels. LOC ziet bij cliëntenraden veel verschillende manieren waarop de vrijwilligers- en onkostenvergoeding geregeld wordt. En ook de vergoedingen zelf kunnen behoorlijk variëren. We noemen hier enkele vormen:
- Cliëntenraden waar geen vergoeding geldt, terwijl de leden wel kosten maken;
- Cliëntenraden waar vergoedingen per activiteit geregeld zijn, plus reiskosten. Daarbij kan ook het gebruik van materialen (laptop, printer, telefoon) vergoed worden;
- Cliëntenraden die een vaste vergoeding per maand krijgen. Deze is vaak gebaseerd op de maximale vrijwilligersvergoeding die je belastingvrij kan krijgen;
- Cliëntenraden die gemaakte onkosten vergoed krijgen, naast een vaste vrijwilligersvergoeding (per maand of per jaar);
- Ook zien we regelmatig de betaalde functie van voorzitters voorbij komen. Het gaat dan vaak om invulling van het onafhankelijk voorzitterschap.
Wanneer wordt de vrijwilligersvergoeding belast?
Het kan zijn dat je als vrijwilliger meer ontvangt dan de vergoedingen die hiervoor worden genoemd. En dat het bedrag ook hoger is dan de door jou gemaakte kosten. De hele vergoeding (inclusief gemaakte kosten) wordt dan belast voor de inkomstenbelasting. Je dient deze inkomsten op te geven in je aangifte inkomstenbelasting. Ben je bij verschillende organisaties actief als vrijwilliger? Dan moet je de verschillende vergoedingen bij elkaar optellen. Zodra je boven het maximumbedrag komt, moet je het geheel opgeven voor de belastingdienst. Dan moet je de vergoedingen opgeven in je aangifte inkomstenbelasting en wordt de vergoeding belast met inkomstenbelasting. Tenzij de vergoeding enkel je onkosten dekt.
De wirwar aan regels en uitkeringen
De vergoedingen kunnen dus heel erg verschillen. Momenteel is de vrijstelling 1900 euro op jaarbasis met een maximum van 190 euro per maand. Met een extreem voorbeeld maken we duidelijk dat je goed in de gaten moet houden wat je krijgt: als je 1 euro vrijwilligersvergoeding krijgt met daarnaast 1900 euro onkosten wordt het volledige bedrag (1901 euro) belast. Dit probleem bestaat niet als je enkel 1901 euro aan onkostenvergoeding krijgt en geen vrijwilligersvergoeding.
- Mensen met een uitkering via het UWV worden, als zij het maximum van de vrijwilligersvergoeding overschrijden, voor het volledige bedrag gekort op hun uitkering. Bij bijvoorbeeld de WW-uitkering is de korting niet het daadwerkelijke bedrag, maar een fictief bedrag op basis van de bestede uren tegen een fictief uurloon. Daardoor kan de korting op de uitkering veel hoger zijn dan het bedrag wat men voor hun werk hebben ontvangen.
- Gemeenten hanteren verschillende regels over kortingen. Mensen die een uitkering via de gemeente krijgen, moeten zelf navragen wat de regels binnen de gemeente zijn. Ook moeten zij de gemeente ‘’alle informatie verstrekken waarvan zij redelijkerwijs kunnen vermoeden dat die van invloed kan zijn op de hoogte van hun uitkering.’’ Bijvoorbeeld als de uitkeringsgerechtigde gaat werken, vermogen ontvangt, gaat verhuizen of met vakantie wil. Volgens de gemeente Wijdemeren, die recent 7000 euro aan boodschappenkosten terugvorderde van een bewoonster, had de mevrouw onder andere niet aangegeven dat zij in het buitenland was geweest.
Eenduidige regelgeving is nodig
De veelheid en wirwar aan regels rondom de vergoeding van vrijwilligerswerk en uitkeringen vraagt om duidelijkheid vanuit de overheid. Veel wordt niet geregeld in een duidelijke landelijke wet, maar is verwoord in gemeentelijke verordeningen of beleidsregels. Iedere burger wordt geacht deze wetten – landelijk en lokaal – te kennen. Maar we weten ook dat de gemiddelde burger de inhoud niet kent. Als we kijken naar de medezeggenschap, ontstaat een soms complexe situatie. Cliëntenraden hebben vaak moeite geschikte leden te vinden die zich in willen zetten voor de medezeggenschap. Leden van cliëntenraden zijn soms mensen die een uitkering als inkomen hebben. Dat kan allerlei redenen hebben. Maar het laatste wat we willen is dat zij zich zorgen moeten maken om kortingen op hun uitkering, omdat ze de lokale regels niet goed kennen. En hun werk voor de medezeggenschap wordt bestraft.
Tot slot
LOC vraagt het nieuwe kabinet daarom om te zorgen voor een helder, toegankelijk en eenduidig beleid. Wij denken aan beleid waarbij de onkosten niet opgeteld zouden worden bij de vrijwilligersvergoeding, waardoor het risico op belasting van het volledig ontvangen bedrag komt te vervallen. Maak in ieder geval duidelijke regels voor mensen die een uitkering ontvangen. Zodat ieder lid van een cliëntenraad zich in kan zetten voor waardevolle zorg voor degenen die dat nodig hebben. En zich geen zorgen hoeft te maken dat zijn of haar vrijwilligerswerk van risico is op het eigen inkomen.
Zie voor meer informatie de website van de belastingdienst
Download artikel als PDFLees meer artikelen over:
De belastingdienst zegt:
U bent vrijwilliger als u aan de volgende 4 voorwaarden voldoet:
– U verricht werkzaamheden voor: een organisatie die niet is onderworpen aan vennootschapsbelasting of daarvan is vrijgesteld, een sportvereniging of sportstichting, een ANBI
– U bent niet in dienst bij de organisatie, sportvereniging of sportstichting.
– U doet de werkzaamheden niet voor uw beroep.
– De vergoeding die u voor het werk krijgt, is een vrijwilligersvergoeding. Dat wil zeggen dat de vergoeding zo laag is dat deze niet in verhouding staat tot de omvang en het tijdsbeslag van het werk.
In de zorg wordt gebruik gemaakt van de ANBI status. Raadsleden zijn niet in dienst, doen het raadswerk niet voor hun beroep en de vergoedingen staan niet in verhouding tot de omvang en het tijdsbeslag van het werk.
Zie www.belastingdienst.nl/…ijwilliger
Hallo,Cliëntenraadsleden vervullen hun functie weliswaar op vrijwillige basis, maar zij voldoen niet aan de voorwaarden voor vrijwilligers, zoals aangegeven op de website van de Belastingdienst. Om in fiscaal opzicht als vrijwilliger te worden aangemerkt geldt o.a. als criterium dat werkzaamheden dienen te worden verricht voor een organisatie die niet is onderworpen aan vennootschapsbelasting etc. Cliëntenraadsleden voldoen niet aan dit criterium. Zij verrichten geen werkzaamheden voor een zorginstelling, maar zij opereren als medezeggenschapsorgaan, ingesteld op grond van de WMCZ, onafhankelijk van de instelling. Ingeval van “reguliere” vrijwilligers die in een zorginstelling hand en spandiensten verrichten, is er sprake van een gezagsverhouding ten opzichte van het bestuur van de instelling. Dat is bij cliëntenraadsleden uitdrukkelijk niet het geval. Kortom, de vrijwilligers vergoeding met het daaraan gekoppelde maximumbedrag, is mijn inziens niet van toepassing op cliëntenraadsleden.
Dit vind ik een hele interessante gedachtegang, Henk.
Wat vindt de belastingdienst hiervan?
Hoi, ontvang je uitsluitend een vergoeding voor werkelijke gemaakte zuivere onkosten als autokosten, kosten OV, kopieerkosten dan is de vergoeding van deze onkosten niet van invloed op je recht op uitkering. Telt ook niet mee voor de maximale vrijwilligersvergoeding van € 180,00 per maand en € 1800 per jaar. Wil je meer info dan mail mij gerust.
Je zou haast het bijltje er bij neergooien! We zien nu maar weer dat als je goed doet goed ontmoet een illusie is. Hou vol en laat je niet van de wijs brengen, Groet Claire
Goedendag,
Mijn gemeente vordert € 120.769,09 terug wegens gemaakte autokosten die ik niet had gemeld. ?!! Ik zou een administratie van feitelijk gemaakte autokosten moeten voeren. Wie o wie weet hoe een dergelijke administratie eruit ziet. Alleen een kilometeradministratie bewijst niet de kosten die zijn gemaakt Dank voor je hulp en zet hem op voor de gemeenschap!
Goedemorgen Henk, ik begreep dat mijn collega je inmiddels telefonisch heeft gesproken. Veel sterkte met de hele situatie..!
Een onkostenvergoeding (b.v. reiskosten) is geen inkomen.
Het wettelijk uitgangspunt is dat een ieder zelf voor een inkomen zorgt. Als dat niet lukt voorziet de overheid daarin. Als er inkomen is vult de overheid aan. Op grond hiervan acht ik korten op een uitkering acceptabel.
Kort door de bocht.
Leden van bedoelde raden zijn niet of nauwelijks te vinden, maar onmisbaar in gezondheidszorg. Een ‘extra’ beloning zou dan ook gemaximeerd netto moeten kunnen zijn!