Handreiking aanpak verpleeg­huiszorg bij corona

Geplaatst op 6 augustus 2020

ActiZ, Alzheimer Nederland, LOC, NIP, Verenso, V&VN en Zorgthuisnl, hebben begin mei een handreiking opgeleverd voor de bezoekregeling in de verpleeghuizen. Inmiddels is op iedere verpleeghuislocatie weer bezoek mogelijk en zijn we in een andere fase terecht gekomen. Vanwege het toenemend aantal positieve tests en andere inzichten hebben deze partijen besloten om een nieuwe handreiking te schrijven. Deze handreiking zal zich niet enkel richten op het bezoek maar ook kijken naar de bredere context van sociale contacten.

Nieuwe handreiking

Met de handreiking die begin mei opgeleverd werd, konden zorgorganisaties weer bezoek mogelijk maken. In de nieuwe handreiking zal niet meer het bezoek het centrale onderwerp zijn en er zal geen sprake meer zijn van een fasering. In de nieuwe handreiking worden verschillende situaties beschreven waar organisaties middels maatwerk op in kunnen spelen. Er zal ruimte zijn voor de afwegingen die de zorgorganisatie moet maken, in samenspraak met de cliëntenraad, ondernemingsraad, de verpleegkundige adviesraad (VAR/PAR) en de regiebehandelaren, tussen veiligheid en kwaliteit van leven. Het bezoeken van een verpleeghuis zal één van de onderwerpen zijn, maar daarnaast worden er in de handreiking ook kaders opgenomen voor het betrekken van naasten en vrijwilligers bij de zorgverlening, ook in tijden van een uitbraak of verhoogde besmettingsgraad in de regio.

Klankbordgroep

De verwachting is dat de nieuwe handreiking begin september 2020 gepubliceerd zal worden. Voordat de handreiking gepubliceerd wordt, leest naast een klankbordgroep van experts, ook GGD GHOR Nederland, mee en geven beide input.

Download artikel als PDF

Lees meer artikelen over:

Thema's: Coronavirus
Trefwoorden: politiek en beleid

Reageer op Marthijn Laterveer Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

1' AND 18=18 AND 'bdmp'='bdmp 1 jaar geleden
Reageer op dit bericht
1' ORDER BY 1-- wCrw 1 jaar geleden
Reageer op dit bericht
1' AND 7863=7863 AND 'ctjN'='ctjN 1 jaar geleden
Reageer op dit bericht
1) AND 7832=1209 AND (9488=9488 1 jaar geleden
Reageer op dit bericht
1 1 jaar geleden
Reageer op dit bericht
Henk Kompagne 3 jaar geleden

OPSLUITING VAN BEWONERS VAN VERPLEEGHUIZEN HET GROOTSTE SCHANDAAL VAN DE CORONACRISIS?
In de reacties wordt de opsluiting van bewoners van verpleeghuizen en de vrees dat dit weer zal gebeuren een aantal malen genoemd. Hierover het navolgende.

Hoe komt het dat veelal brave (besturen van) verpleeghuizen door o.a. opsluiting van bewoners (zonder hun instemming) ineens handelen in strijd met de rechten van de mens, grove strafbare handelingen verrichten die in omvang nauwelijks te bevatten zijn, op zijn minst immateriële schade toebrachten waarvan de hoogte van het schadebedrag iedere voorstelling te boven gaat? Hoe kan zo’n schandaal ontstaan? Vele honderden verpleeghuizen overtraden de wet. Dat is opmerkelijk! Indien een paar verpleeghuizen de wet overtraden kan dat nog toeval zijn. Vele honderden verpleeghuizen overtraden echter de wet op de vrijwel identieke wijze. Dat kan geen toeval zijn. Daar moet meer achter zitten dan toeval.

Het is geen toeval dat al die verpleeghuizen massaal de wet overtraden. Zij hebben de aanwijzingen van ActiZ gevolgd! En ja, het LOC heeft de opsluiting gedoogd, maar is zo sportief om te erkennen dat dit niet juist was (zie artikelen op dit platform).
Ik heb de volgende vragen aan ActiZ gesteld:
– op welke wettelijke basis heeft zij bepaald dat dat de deur op slot kon gaan om te waarborgen dat bewoners binnen bleven;
– op welke wettelijke basis heeft zij bepaald dat bewoners niet naar buiten (lees de openbare ruimte) mochten;
– op welke wettelijke basis heeft zij bepaald dat bewoners geen familie en/of naasten mochten bezoeken;
– op welke wettelijke basis heeft zij bepaald dat bewoners die handelden in strijd met die voorschriften niet meer naar binnen mochten?

Ik heb ActiZ bovenstaande vragen middels 4 achtereenvolgende mails gesteld. Iedere reactie is tot op heden uitgebleven. De reden waarom ActiZ zich hult in stilzwijgen laat zich raden. ActiZ heeft zonder deugdelijke wettelijke basis de aanzet gegeven tot een leedtoevoeging waarvoor zij geen enkele verklaring wil en kan geven. Ondertussen stond minister De Jonge erbij en keek ernaar! Uit betrouwbare bron (een geraadpleegde wetenschapper die veel in de media is te zien) heb ik vernomen dat de minister heeft toegeven dat de noodzakelijke voorschriften ontbraken.

Kamerbrief
In de kamerbrief van 16 juli 2020 (‘Lessen verpleeghuizen met het oog op een eventuele tweede golf’, zie dit platform) wordt aan de opsluiting aandacht besteed op bladzijde 17. Daar staat: “Belangrijk te benadrukken is dat ook ingeval bezoek onverhoopt moet worden beperkt, het ouderen vrij staat om de instelling te verlaten“.
De onrechtmatige opsluiting van bewoners van verpleeghuizen dient dus in de toekomst niet meer plaats te vinden bij een onverhoopte (lokale) tweede golf. Daarmee zijn de rampzalige aanwijzingen van ActiZ aan de kant geschoven.

Terzijde, de kamerbrief is hét beleidskader voor de komende tijd. De kernbegrippen uit de kamerbrief zijn volgens mij maatwerk, overleg (ook met de bewoners zelf!), proportionaliteit en subsidiariteit, De kamerbrief is een uitstekende basis voor cliëntenraden. De over elkaar heen buitelende adviesorganisaties in de zorg hoeven het wiel niet meer uit te vinden met een handreiking. Een goede, korte samenvatting met daarbij de rechten en plichten van cliëntenraden volstaat. Blijf vooral dicht bij de tekst van de brief. Stel het platform open om (geanonimiseerde) lokale regelingen van verpleeghuizen af te drukken zodat wij, cliëntenraden, van elkaar kunnen leren en elkaar te inspireren

Conclusie
De opsluiting (en andere dwangmaatregelen, met uitzondering van het in de noodverordeningen verwoorde bezoekverbod) van bewoners van verpleeghuizen zonder deugdelijke wettelijke basis was gebaseerd op onrechtmatig handelen. De opsluiting was/is in o.a. in strijd met de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst, de Wet Publieke Gezondheid, de Wet Zorg en Dwang, en kan gekwalificeerd worden als een wederrechtelijke vrijheidsberoving en is daarmee een misdrijf van ongekende omvang.

Slot
De bovenstaande alinea’s zijn deels passages uit mijn artikelen (zie dit platform) over dit onderwerp. Inmiddels hebben verschillende professoren met mij geconcludeerd dat voor de opsluiting (en andere dwangmaatregelen) geen wettelijke basis was.
Overigens zijn, op basis van de huidige (hoofdzakelijk privaatrechtelijke) wetgeving, nog steeds vormen van beperkingen mogelijk. Die mogelijke beperkingen waren er altijd al maar springen nu meer in het oog. Het LOC heeft daar al een artikel op dit platform over geschreven.
Er bestaat wetgeving voor opsluiting (lees verplichte quarantaine), maar die is tot dusver nog niet in stelling gebracht in zake bewoners van verpleeghuizen. De minister is nu druk bezig deze wet op het podium te schuiven. Gevolgen voor verpleeghuizen? Ik denk het wel. Ook al kan de minister zijn voorgenomen beleid in deze niet onmiddellijk waarmaken lees ik zojuist op de site van de NOS. De door mij bedoelde mogelijkheid bestaat al jaren.

mr. H. (Henk) W. Kompagne (voormalig bedrijfsjurist/advocaat, lid diverse cliëntenraden)

Reageer op dit bericht
3 jaar geleden

Kan in de handreiking aandacht besteed worden aan praktische zaken, bijvoorbeeld welke mogelijkheden er zijn om activiteiten op te pakken? Een voorbeeld: Alweer een paar weken wordt in ons verpleeghuis de duofiets ingezet. Daarbij met de volgende instructie: De vrijwilliger (onder de 70 jaar) moet zonder klachten zijn en zich goed voelen, hetgeen ook geldt voor de cliënt. Het is op de duofiets niet mogelijk om 1,50 mtr. afstand te houden, maar het is wel een activiteit die opgestart mag worden, omdat het fietsen in de buitenlucht geschiedt. Zit de organisatie hier nu goed of fout. Via internet en RIVM gezocht, maar geen passend antwoord gevonden. Wel veel bericht over schermen (kuchschermen) voor duofietsen.

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

De handreiking zal vooral gaan over de vraag hoe je het gesprek binnen een locatie voert als de corona toeneemt. Er zullen geen concrete voorbeelden in staan wat wel of wat niet mag. Ik merk dat het onmogelijk is precies duidelijk te krijgen wat wel en wat niet mag. Bij twijfel kan de organisatie met RIVM of GGD bellen.

Reageer op dit bericht
Yvonne van Oers 3 jaar geleden

Goede morgen,
t.a.v. de nieuwe handreiking verpleeghuizen, een vraagje: wordt hierin opgenomen hoe verpleeghuizen maatwerk kunnen leveren m.b.t. de maatregelen voor de huurders van de eventuele aanleunwoningen waar diverse doelgroepen wonen ( huurders met en zonder thuiszorg en bewoners die meer zorg nodig hebben en verpleeghuiszorg krijgen)?
Dit om te voorkomen dat zelfstandig wonende ouderen ( met eigen gebouwingang, dat afgesloten kan worden van het verpleeghuisgebouw) ) dezelfde maatregelen krijgen als het aanpalende verpleeghuis. 
Ter info: tijdens de lock down hebben de huurders van de aanleunappartementen van een zorgorganisatie in Etten-Leur ( maar vast ook elders) vaak veel ingeleverd in kwaliteit van leven.  Daarnaast is hen het recht ontnomen om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en passende verstandige keuzes te maken, zoals de zelfstandig wonende ouderen in de wijken en de rest van Nederlanders heeft kunnen doen tijdens de intelligente lock down. 
Er zijn meer mensvriendelijke maatwerkoplossingen mogelijk wanneer er gesproken wordt met de verschillende doelgroepen over consequenties van voorgenomen maatregelen en mogelijkheden om het anders te doen. medezeggenschap via Cliëntenraden is de meest voordehand liggende weg. Maar daarnaast is inspraak gewenst met cliënten die hier geen zitting in hebben. Cliëntenraden in zorginstellingen zijn vaak kwetsbare adviesorganen, vanwege de wisselende inzetbaarheid van de leden die zelf in een herstelproces zitten. In het verpleeghuis in Etten-Leur is de Clientenraad van de wijkzorg verzet naar oktober. 
Gelukkig geeft de nieuwe Wet WMCZ hier richting aan om andere manieren van medezeggenschap en inspraak te organiseren. Wellicht een idee om in de nieuwe handleiding verpleeghuizen hiervoor tools op te nemen.
 

Reageer op dit bericht
Erica van de Veerdonk 3 jaar geleden

Een aanvulling op deze reactie ten aanzien nieuwe  handreiking verpleeghuizen
Communicatie verbeteren over de gevolgen van de Lock-down
Bewoners van aanleunwoningen worden aan hun lot overgelaten, zo voelen ze dat. Vrijwilligers  die niet meer komen, samen eten, alles is gestopt. Er wordt af en toe gebeld hoe het met ze gaat en er wordt geregeld dat ze wel tafeltje dek je krijgen. Maar er komt niemand meer. Ze mogen ook niet bij elkaar op bezoek.
Ze zitten zich de hele dag af te vragen;
Wie er overleden is als de lijkwagens af en aan rijden. Maar dat mag de thuiszorg niet zeggen (i.v.m. met de privacy) als ze het al weten.
Waarom mogen zij wel naar buiten en waarom de verpleeghuisbewoner niet.
Ze hebben hulp nodig  om de vrijwilligers die bijvoorbeeld boodschappen deden weer te vinden en te vragen of die weer mogen komen. Maar organisaties bellen niet terug.

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

De positie van huurders krijgt inderdaad een plek in de handreiking. En maatwerk per locatie is het uitgangspunt van de handreiking. Bedankt voor de suggestie. Ik ga het inbrengen in het overleg over de handreiking.

Reageer op dit bericht
Erica van de Veerdonk 3 jaar geleden

Belangrijk om op te nemen is  bewoners niet verplicht binnen te houden. Daarnaast de familie/vrijwilligers  de gelegenheid en hulp  bieden om met de bewoner naar buiten te kunnen gaan elke dag minimaal een half uur. De buitenruimte zodanig in richten dat er gewandeld kan worden en dat er gezeten kan worden. Windvrij en een overkapping  tegen zon en regen.
Het gaat dan vooral om de ventilatie en het samen buiten zijn en dat is voor de meesten gezond.
Waarom hulp bieden? Veel bewoners willen niet naar buiten omdat ze of niet meer weten wat het is en dus nee zeggen op voorhand. Of omdat ze na maanden binnen zitten het koud en niet fijn vinden om buiten te zijn. De hulp bestaat uit verleiden en  ter plaats kijken hoe de ruimte goed in te richten is met goedzittende  stoelen vastzittende tafeltjes,  niet in de zon kijken, geen lawaai  enz.
 
 

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

Dank voor je aanvulling. LOC heeft steeds gepleit voor voldoende mogelijkheden om naar buiten te gaan. Ook bij de volgende handreiking en vooral de communicatie daaromheen zullen we daar weer de aandacht voor vragen. Zeker omdat we zien dat veel organisaties daar nogal terughoudend in zijn. Terwijl frisse lucht veel bewoners goed doet en ook positieve effecten op de gezondheid heeft.

Reageer op dit bericht
Manja Planting 3 jaar geleden

LS,
In Berkenstede z zijn de beslissingen alweer gemaakt zonder enig overleg met de CR. Een zeer bezorgde bewoner van zorgcentrum Berkenstede Meriant.
Manja Planting

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

De cliëntenraad heeft volgens de nieuwe Wmcz instemmingsrecht over beleid rond kwaliteit en veiligheid. Als er geen overleg is met de cliëntenraad kan de cliëntenraad zelf het initiatief nemen voor overleg. De nieuwe wet geeft de cliëntenraad daar een sterkere positie bij.

Reageer op dit bericht
Hans Goumans 3 jaar geleden

L.S.,
Reeds eerder heb ik een stuk gestuurd (dat overigens gericht was aan de kamer commissie !) over risico analyse als hulpmiddel bij maatwerk. Als u het niet meer heeft, wil ik graag alle stukken opnieuw toesturen. 
Graag wil ik meewerken aan de nieuwe handleiding.
 

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

Dank voor de reactie! Ik heb uw bijdrage nog hoor. En zoals het er nu uitziet zal de volgende handreiking bij uw bijdrage passen. Er komt geen algeheel verbod meer. En een heel andere manier van kijken naar naasten. Namelijk als personen behorend bij de bewoner. En dat is veel meer dan alleen een rol als bezoeker. In de nieuwe handreiking zal veel meer aandacht zijn voor menselijkheid in de afweging tussen menselijkheid en veiligheid.

Reageer op dit bericht
Henk de Jong 3 jaar geleden

Dag,
de vorige handreiking werd (en wordt) door bestuurders van verpleeghuizen gebruikt als een dictaat welke wordt ondersteund en “gelegaliseerd”  door de organisaties die in de handreiking hebben geschreven, dus ook LOC en de clientenraad. Ik verwacht dat dit opnieuw gebeurt met de nieuwe handleiding.  Dat betekent dat een clientenraad kan worden geneutraliseerd door bestuurders die fijntjes opmerken dat LOC de handreiking heeft meegeschreven. 
Verder: bewoners en mantelzorgers kunnen worden gehoord in die klankbord groep, plus onafhankelijke deskundigen zoals psychologen, antropologen en sociologen. Het corona beleid overstijgt de medische invalshoek.  Verpleeghuizen zijn verzorgingshuizen en rouwcentra in 1, waar afscheid van het leven en de geliefde zoals je die kende, voor veel familieleden en mantelzorgers centraal staan. 
Corona suggereert dat we hangen aan het leven. Dat zal voor een aantal mensen zo zijn. Voor anderen  geldt dat waardig afscheid het belangrijkste is.  Corona legt onzekerheid, ziekte, buitensluiting en dood onder een vergrootglas. De afgelopen periode heeft ook laten zien dat bewoners tijdens de sluiting achteruit zijn gegaan, sommigen zijn zonder aanwijsbare ziekte gestorven.
Het schrijven van een nieuwe handreiking kent meer aspecten dan in de vorige versie zijn beschreven. De mantelzorg groep van. Rumah Kita, Zinzia denkt graag mee. 
www.facebook.com//search/top
 

Reageer op dit bericht
Marthijn Laterveer 3 jaar geleden

Dank voor uw reactie. In de nieuwe handreiking zullen ook meer aspecten aan de orde komen. Er zal meer aandacht zijn voor menselijkheid in de weging tussen menselijkheid en veiligheid. Per locatie is er veel ruimte om besluiten te nemen. Ook rond de positie van naasten/mantelzorgers. Zij kunnen hun volwaardige positie in het leven van bewoners blijven houden. Ook met zorgtaken en niet alleen als bezoeker.

En wat de cliëntenraad betreft. De cliëntenraad heeft sinds juli 2020 een instemmingsrecht op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Dus de cliëntenraad hoeft niet te accepteren als er geen serieus overleg is.

Als u concrete suggesties heeft wat u van belang vindt voor de nieuwe handreiking: die ontvang ik graag!  Dat kan via loc@loc.nl

Reageer op dit bericht

Op maandag 1 april (2e Paasdag) is LOC gesloten.

Deelnemers platform

Meer bekijken

Nieuwsbrief

  • * Heb je onze nieuwsbrief eerder ontvangen en je afgemeld? Meld je dan aan via webmaster@loc.nl
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Click to access the login or register cheese