Voor ouderen met psychische problemen of mensen met een vorm van autisme is niet altijd duidelijk welke wet voor hen geldt: de Wet zorg en dwang, of de Wet verplichte ggz. Voor sommige mensen kan het beter zijn om onder de Wet zorg en dwang te vallen. Nu is er een ontwerpbesluit om dit mogelijk te maken. LOC stuurde samen met een grote groep andere partijen een reactie op dit ontwerpbesluit. Daarin pleiten we ervoor dat de zorgbehoefte leidend is bij de keuze onder welke wet de persoon valt. En om ervoor te zorgen dat de rechtspositie van mensen verbetert.

Zorg onder dwang

Sinds twee jaar zijn de Wet zorg en dwang en Wet verplichte ggz van kracht. Deze wetten regelen in welke situaties mensen zorg onder dwang kunnen krijgen. Het uitgangspunt is daarbij altijd: “nee, tenzij”: er is alleen zorg onder dwang als het echt niet anders kan. De afgelopen jaren zijn deze wetten na signalen uit de praktijk al op verschillende punten aangepast. Ook op het volgende punt is aanpassing nodig: voor ouderen met psychische problemen en mensen met een vorm van autisme is onduidelijk welke van de twee wetten geldt. In de praktijk is dat niet werkbaar. Voor sommige mensen kan het beter zijn om onder de Wet zorg en dwang te vallen. Het “Ontwerpbesluit uitbreiding gelijkgestelde aandoeningen” moet dat regelen.

Reactie op internetconsultatie

Tot 1 februari 2022 kon iedereen die dat wil op dit ontwerpbesluit reageren. Met een brede samenwerking van 19 partijen uit de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg stuurde LOC een brief met reactie.

In het ontwerpbesluit stond dat alleen mensen met een specifieke diagnose onder de Wet zorg en dwang gebracht kunnen worden. LOC vindt dat niet de diagnose, maar de zorgbehoefte van de persoon bepalend moet zijn in de keuze of iemand onder de Wet zorg en dwang kan vallen in plaats van de Wet verplichte ggz.

In de reactie geven we daarom aan dat je gelijkgestelde aandoeningen niet moet beperken tot een afgebakende groep. We pleiten voor een aanpassing van het Besluit uitbreiding gelijkgestelde aandoeningen zodat alle personen met psychische problemen onder de Wet zorg en dwang (Wzd) gebracht kunnen worden als de Wzd het wettelijke regime is dat het beste past bij hun zorgbehoefte.

Rechtspositie cliënt

We stellen in de reactie ook voor om de rechtspositie van de cliënt op een aantal punten te versterken: We willen dat het duidelijk wordt dat de cliënt of zijn vertegenwoordiger initiatief kan nemen om een verzoek in te dienen om onder de Wet zorg en dwang te vallen. En ook vinden we het wenselijk dat de cliënt goede informatie krijgt over zijn positie als de arts het initiatief wil nemen om zo’n verklaring op te stellen. Bespreekt de arts dit bijvoorbeeld vooraf met de cliënt?

Ook herhalen we in de reactie een eerder voorstel dat een cliënt een klacht kan indienen bij de wzd-klachtencommissie, eventueel met hulp van de cliëntenvertrouwenspersoon. 

Meer weten?

• Download de hele brief met de reactie van LOC en de andere partijen op het Ontwerpbesluit

• Meer informatie over het ‘Ontwerpbesluit uitbreiding gelijkgestelde aandoeningen’

• Meer informatie voor cliëntenraden over de Wet zorg en dwang