De afgelopen maanden hebben wij gewerkt aan een opvolger van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Met een brede vertegenwoordiging van partijen voeren we daarover intensieve gesprekken. Hierbij is er voor gekozen om de naam kwaliteitskader te veranderen in Het Kompas. Vanuit LOC hebben we daarbij de signalen, wensen en ideeën van cliëntenraden en deelnemers van vernieuwingsbewegingen in. Steeds vanuit wat het oogpunt van wat mensen nodig hebben. In dit gezamenlijk bericht delen we de stand van zaken.

Kwaliteit van bestaan als uit­gangspunt voor nieuw kompas

Wat is de gewenste kwaliteit van bestaan, wat kunnen mensen hierin zelf en samen, en hoe kan zorg hier op een passende wijze op aansluiten? Dat is het uitgangspunt van een nieuw kompas waar momenteel aan wordt gewerkt door partijen betrokken bij (de zorg voor) ouderen. Dit nieuwe kader moet duidelijk maken waar iemand die zorg nodig heeft op kan rekenen. Het biedt mensen om wie het gaat en betrokkenen bij de zorg een handvat om de verwachtingen die zij hiervan hebben te bespreken, en om te blijven leren en ontwikkelen.

De komende twintig jaar komen er verhoudingsgewijs veel oudere mensen (met verschillende achtergronden en vragen) bij in onze samenleving. Dit vraagt iets anders van de manier waarop we samenleven en hoe we voor en met elkaar zorgen. Door de veroudering van de samenleving nemen de (complexe) zorgvragen toe. Het is nodig en wenselijk om de beschikbare mensen, mogelijkheden en middelen op een andere manier in te zetten. Waarbij ieders kracht wordt gezien en benut, en rekening wordt gehouden met wat iemand niet (meer) kan. 

Betrokken partijen
Een brede vertegenwoordiging van partijen, betrokken bij (de zorg voor) ouderen, werkt mee aan de totstandkoming van het nieuwe kader: BPSW, Sociaal Werk Nederland, KBO-PCOB, ANBO, NOOM, MantelzorgNL, LOC Waardevolle zorg, Patiëntenfederatie Nederland, NIP, Raad van Ouderen, V&VN, Verenso, ActiZ, Zorgthuisnl, Zorgverzekeraars Nederland, Nederlandse Zorgautoriteit, CIZ, Academische werkplaatsen, ZonMw, Vilans, het ministerie van VWS, Zorginstituut Nederland, Inspectie Gezondheid en Jeugd, gemeenten, woningcorporaties en huisartsen. Zij zorgen voor een breed perspectief en aansluiting bij de praktijk. 

Lea Bouwmeester is voor dit traject door het Zorginstituut benoemd tot onafhankelijk voorzitter. 

Kwaliteit van bestaan

Lea Bouwmeester, onafhankelijk voorzitter: ‘Als we anders kijken zien we meer mogelijkheden om kwaliteit van bestaan bij (kwetsbare) ouderen te behouden en versterken. Dat vraagt iets van de zorg, maar zeker ook van de samenleving. Voor kwaliteit van bestaan is het belangrijk om een (in)formeel netwerk te bouwen, in samenwerking met andere organisaties en partijen van buiten de zorg.’ 

Met dit nieuwe kompas zetten partijen in de zorg een duidelijke stap om het ook echt anders te gaan doen. Waarbij kwaliteit van bestaan het uitgangspunt is en de zorg daar maximaal op aansluit.  

We doen het samen

Zorgvragen worden ingewikkelder en nemen toe. Dat vraagt om het vormen van een netwerk om iemand heen, waarbij mensen met verschillende deskundigheid optimaal samenwerken.  Om de juiste zorg te geven is een open gesprek het vertrekpunt. Samen in gesprek gaan over kwaliteit van bestaan, en hoe dit te realiseren. Wat is daarbij het evenwicht tussen naasten, vrijwilligers en professionals? Hoe behoud je de optimale kwaliteit van zorg, behandeling en ondersteuning? Ook een zo goed mogelijke ondersteuning door technologische hulpmiddelen is deel van dat gesprek. Daarin heeft iedereen een eigen rol: de (kwetsbare) oudere, naasten, het sociale netwerk, de professional, de omgeving waar iemand woont en de samenleving als geheel. 

Afrondende fase

Kwaliteit van bestaan is geen statisch begrip, maar een beweging die continu aandacht behoeft op basis van veranderende omstandigheden. Het nieuwe kompas is in maart ingediend bij het Zorginstituut Nederland. Daar zit een ontwikkelagenda bij, waarin opdrachten zijn opgenomen die de inhoud van het kader concretiseren of duidelijkheid kunnen bieden voor de toepassing in de praktijk. 

Waarom een nieuw kompas?
Het veld ziet dat veranderingen in de samenleving om vernieuwing en aanpassing van het kwaliteitskader vragen. Voor de zorg voor (kwetsbare) ouderen zijn verscheidene kwaliteitskaders beschikbaar. Maatschappelijke ontwikkelingen vragen om meer generiek naar kwaliteit te kijken en adequaat te reageren op de diversiteit aan zorgvragen, ongeacht de plek waar de zorg geleverd wordt. Vanuit een (in)formeel netwerk, dichtbij huis als het kan, ondersteund met technologie. En de juiste mix aan deskundigheid om iemand heen.  

Ook staat in het Regeerakkoord opgenomen dat er een nieuwe interpretatie van het kwaliteitskader Verpleeghuiszorg moet komen. In deze herinterpretatie staat ook de opdracht om te komen tot meer samenhang met het kwaliteitskader Wijkverpleging. Met die opdracht is het veld voortvarend aan de slag gegaan. Het generieke kader is daar het resultaat van. De opdracht om te komen tot een nieuw kompas is ook onderdeel van het programma Wonen, ondersteuning en zorg voor ouderen (WOZO). Het past bij de norm: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan. 

Achterbanraadpleging LOC Cliëntenraden

Nu het kompas gereed is, hebben wij alle aangesloten cliëntenraden van LOC een mail gestuurd waarin zij kunnen reageren op het kompas. Deze mail is naar de contactpersonen van de cliëntenraden gestuurd. Er kan gereageerd worden tot dinsdag 21 maart 18:00 uur. Daarnaast hebben wij op 15 en 16 maart twee online achterbanraadplegingen gehad. Hierbij is het nieuwe kompas voorgelegd aan de aanwezigen. Ook hier was er ruimte om te reageren op het nieuwe kompas.

Meer weten?

• Lees verder voor een uitgebreide weergave van de inbreng van cliëntenraden en deelnemers uit de vernieuwingsbeweging.
• Lees verder over het proces van de totstandkoming van het kwaliteitskader
• Lees verder over het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen
• Lees de Kamerbrief van minister Helder over doorontwikkeling van het kwaliteitskader.
• Lees het interview “Cliënten en familie echt betrekken” met LOC-coördinator Marthijn Laterveer in tijdschrift Insights van Topaz.
• Meer informatie over de beweging Radicale vernieuwing zorg
• Voor inhoudelijke vragen is onze Vraagbaak van maandag tot en met vrijdag bereikbaar via 030 2843200 of vraagbaak@loc.nl