LOC versterkt cliëntmedezeg­genschap jeugdzorg

Sinds de vernieuwde Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen in 2020 van kracht werd, hebben ook jeugdzorgorganisaties de plicht de medezeggenschap voor jongeren en ouders goed op te tuigen of te versterken. LOC helpt jeugdzorgaanbieders daarbij. Anne-Marie, medewerker, en Jarna, beoogd cliëntenraadslid, van Mevis vertellen over hun ervaringen.

Wat is de juiste vorm van cliëntmedezeggenschap in de jeugdzorg? En hoe vind je daar de goede mensen voor? Hoe zorg je dat jongeren en ouders echt betrokken zijn en hoe hou je ze betrokken? Gaat het om voldoen aan de wet of gaat het om de stem van jongeren? Zomaar wat vragen die opkomen als je het over cliënt medezeggenschap hebt. LOC Waardevolle zorg ondersteunt jeugdzorgorganisaties bij het opzetten en versterken van medezeggenschap. Ook organiseren we online en fysieke bijeenkomsten, behartigen we de belangen van cliëntenraden in de jeugdzorg en vieren we in oktober de jaarlijkse Week van de Medezeggenschap. Vorig jaar ondersteunde LOC jeugdhulporganisatie Mevis in de zoektocht naar passende medezeggenschap.

Hoe zijn jullie aan de slag gegaan met het opzetten van medezeggenschap binnen Mevis?

Anne-Marie: “We waren ons natuurlijk meteen bewust van het belang en de wens om een cliëntenraad te hebben. En juist ook met de kennis en inbreng van de cliënten medezeggenschap opzetten en vormgeven – dat is leuk en belangrijk. We hebben ervoor gekozen om het in alle rust op te pakken na de hectiek van het opstarten van de zorgorganisatie. Het is ook best even zoeken; daarom ben ik eerst gaan kijken hoe anderen het doen. Je wilt als je begint ook meteen ouders, jongeren en medewerkers betrekken, want hun inbreng is goud.”
Jarna: “Via een medewerker uit het wijkteam werd ik benaderd of ik wilde meedenken. Omdat ik ook in de medezeggenschap op school actief ben, had ik wel ideeën. Medezeggenschap vind ik leuk, het past bij me. We moeten nog wel bepaalde kaders en rollen definiëren. Het is belangrijk dat er een kartrekker is die het proces in beweging houdt. Via LOC leerde ik eigenlijk pas écht wat er allemaal komt kijken bij het vinden en realiseren van passende medezeggenschap.”

Hoe kwam LOC op jullie pad?

Anne-Marie: ““Ik las online over LOC en heb contact opgenomen. Ik had ook andere organisaties gevonden die hulp bieden, maar jullie spraken me het meest aan. Uit een eerste gesprek bleek dat jullie veel wisten over wat kan/mag/moet en hoe je daar handen en voeten aan kunt geven. In drie sessies bij ons op locatie zijn we aan de slag gegaan met uitgangspunten, mogelijkheden en afspraken. LOC heeft intensief geholpen bij het nadenken over en zoeken naar wat écht bij ons past en hoe we dat binnen de kaders van de wet kunnen vormgeven.”
Jarna: ““Zo’n proces geeft ook ruimte en mogelijkheden om mee te bouwen aan de organisatie en écht je stem en die van de andere cliënten te laten horen. Juist omdat je meebouwt aan die nieuwe raad. Het prikkelt je om als cliënt/familie na te denken over waar zorg en ondersteuning en ook de medezeggenschap aan moeten voldoen. En dat is, juist in jeugdzorg, écht nodig. We wilden ook een dynamische raad: verhalen ontvangen en delen en van daaruit medezeggenschap binnen Mevis in de praktijk brengen. Dat is anders dan alleen beleidsstukken lezen en vanaf papier meedenken.”

“Het is essentieel om aan te sluiten bij jongeren en ouders”

Jarna

Waar liepen jullie tegenaan?

Anne-Marie: “Het is en blijft lastig om jongeren te werven. Je moet positief blijven denken en kijken naar hun belang. Dat vergt creatief denken en ook gebruik maken van je netwerk. Je moet een fijne plek creëren voor jongeren om mee te denken. En ook zorgen dat medewerkers de raad gaan kennen en signalen kunnen doorspelen, zonder dat dat een verplichting is. Ideaal is wat ons betreft een kleine cliëntenraad met voelsprieten en veel contact met jongeren zelf.”
Jarna: “Essentieel is het om aan te sluiten bij jongeren en ouders. In plaats van hun te vragen aan te sluiten bij het beleid. Je bent een luisterend oor. Je zorgt dat signalen op de juiste plek in de organisatie terechtkomen en dat er ook wat mee gebeurt. Dat brengt
duidelijkheid bij jongeren en je leert er zelf ook weer van.”

Tips voor anderen die medezeggenschap gaan opzetten?

Anne-Marie: “Oriënteer je breed op wat je wilt en waar je vragen liggen. Maar hou het bij je eigen mogelijkheden en keuzes. Niemand kan vertellen wat bij jou past.”
Jarna: ““Er kan ook veel meer dan het ‘kale plaatje’ van een cliëntenraad in te kleuren. Als je het maar laagdrempelig houdt en dicht bij de organisatie. We zijn er nog niet helemaal, maar gaan de goede kant op. En de hulp en ondersteuning van LOC was waardevol. Van tevoren lijkt het een berg en heb je nog niet echt een beeld bij medezeggenschap. Maar er is hulp en er zijn voorbeelden.”

Meer weten?

LOC heeft veel ervaring in het opzetten en aan laten sluiten van cliëntmedezeggenschap bij de jongeren en ouders om wie het gaat. Hun invloed op hoe de medezeggenschap in de jeugdzorg eruit ziet is essentieel. Medezeggenschap is iets wat je samen doet. In openheid leren van elkaar en vanuit respect en vertrouwen samen bouwen aan jeugdzorg die echt bijdraagt aan wat voor jongeren en hun omgeving belangrijk is.

Meer info: Kwaliteit jeugdzorg – LOC Cliëntenraden