Minister: nieuwe ver­soepelin­gen in de zorg

LOC heeft ook de afgelopen tijd weer het VWS-ministerie verzocht meer mogelijk te maken. Dit op basis van signalen van cliëntenraden die laten weten dat ze willen dat er versoepelingen komen, bijvoorbeeld nu er steeds minder sprake is van corona in de verpleeghuizen. De minister heeft nu mogelijkheden voor nieuwe versoepelingen aangekondigd voor thuiswonende ouderen en mensen die in zorgorganisaties voor langdurige zorg wonen.

Het 106e OMT-advies biedt in de brief van Hugo de Jonge van 7 april een kader dat organisaties voor langdurige zorg en mensen die betrokken zijn bij thuiswonende oudere mensen kunnen gebruiken. Bij het opstellen van hun beleid, passend bij hun praktijk.

Rekening houden met negatieve impact maatregelen

In de brief is ook te lezen: “Als uitgangspunt bij de geadviseerde versoepeling van maatregelen in instellingen voor langdurige zorg hanteert het OMT dat een optimale balans wordt nagestreefd tussen veiligheid voor bewoners en medewerkers enerzijds en de negatieve impact van de preventieve maatregelen op het welzijn van de bewoners anderzijds.”

De Jonge: “Daarnaast hecht ik eraan te benadrukken dat zorgaanbieders bij het maken van hun afweging slechts die beperkingen in stand houden die voor de gegeven, lokale situatie nodig zijn. Belangrijk blijft dat de zorgaanbieder een proportionaliteitsafweging maakt als het nodig is maatregelen te treffen of in stand te laten. De IGJ houdt hierop toezicht.” De minister geeft aan dat sommige zorgorganisaties onnodig terughoudend kunnen zijn, bijvoorbeeld als het gaat om het maken van een wandeling. Zoals LOC al vanaf het begin van de coronacrisis heeft aangegeven, hebben cliënten daar net als elk mens gewoon recht op. De minister bevestigde dit begin april opnieuw in reactie op vragen in de Tweede Kamer over dit onderwerp.

Versoepelingen

De brief geef aan dat dit betekent dat een aantal versoepelingen mogelijk zijn bij een vaccinatiegraad van ongeveer 80% of hoger van de bewoners. Voor onderstaande versoepelingen wordt soms nog een aanvullend advies gegeven, zie daarvoor de brief.

• Op de eigen kamer van een volledig gevaccineerde bewoner kan door 1 of enkele vaste bezoekers worden afgezien van het dragen van een mondneusmasker en het afstand houden;
• De omvang van de vaste groep van volledig gevaccineerde bewoners bij groepsactiviteiten kan enigszins verruimd worden. Organisaties in de verstandelijk gehandicaptenzorg kunnen eventueel overwegen om een of enkele externe cliënten toe te voegen aan een vaste dagbestedingsgroep;
• Inzet van vrijwilligers in de instelling is weer mogelijk;
• Niet-medische contactberoepen zoals kappers kunnen weer worden toegelaten;
• Voor zorgmedewerkers is het mogelijk om bepaalde essentiële trainingen weer te volgen;
• Voor zelfstandig wonende ouderen is het na volledige vaccinatie niet meer nodig dat zij zich houden aan aparte maatregelen (uit: “Aanvullende adviezen voor zelfstandig wonende ouderen bij de Corona Routekaart”) in aanvulling op algemene coronaregels;
• Oudere mensen met een indicatie voor dagbesteding of dagopvang moeten hiervan gebruik kunnen maken, ongeacht of zij gevaccineerd zijn of niet.

Maatwerk

In de brief wordt nog nadrukkelijk aandacht gevraagd “voor communicatie over het feit dat het advies t.a.v. instellingen voor langdurige zorg en thuiswonende ouderen uit gaat van maatwerk. Hoe het OMT advies gebruikt wordt, kan per (deel van een) instelling verschillen. Maatwerk is expliciet de bedoeling en is afhankelijk van de kenmerken van de instelling, de bewoners en de infectiedruk in de samenleving.”

Het uitgangspunt van de begin april handreiking ‘Bezoek en sociaal contact, corona in verpleeghuizen‘, is ook relevant als richtlijn bij te maken keuzes. Namelijk het uitgangspunt: baseer maatregelen altijd op overleg met cliënten en naasten. Baseer maatregelen op basis van wat zij zelf aangeven dat hun behoeften en noden zijn.

Breed kijken, per individu

LOC zegt vanuit haar visie op Waardevolle zorg ook in crisissituaties: kijk daarbij breder dan alleen naar besmettingsmogelijkheden. Kijk naar gezondheid, veiligheid en welbevinden van mensen in brede zin – zeker als mensen zich in een laatste levensfase bevinden. En neem daarbij ook de desastreuze effecten in ogenschouw die maatregelen kunnen hebben op de fysieke en geestelijke gezondheid van mensen. 

Als je dat doet, kun je mogelijk ook tot situaties komen waar niet zozeer één regel voor iedereen gehanteerd wordt. En kun je wellicht situaties creëren waar je kunt variëren met afspraken, op basis van de verschillende noden en wensen van individuele cliënten. De ene bewoner heeft (op sommige dagen) wellicht van nature minder behoefte aan bezoek, bijvoorbeeld omdat diegene graag op zichzelf is. Waar een ander zich juist heel slecht gaat voelen (met effecten op de fysieke gezondheid) als er heel minimaal bezoek is. Die psychische en fysieke effecten kunnen er dan toe leiden dat die bewoner door stricte maatregelen juist vatbaarder wordt voor ziekte en onveiligheid. En dat kan weer een effect hebben op de mensen om die bewoner heen. 

Door per persoon te kijken kun je meer maatwerkmogelijkheden ontdekken ten behoeve van ieders gezondheid. Ook binnen de huidige coronaregels.

Rol cliëntenraad

Bij het vaststellen van een plan is de cliëntenraad een belangrijke partner. De cliëntenraad vertegenwoordigt de bewoners van het verpleeghuis en behartigt hun belangen. Rondom vragen over bezoekersregelingen heeft de cliëntenraad verschillende rechten. Juist uitzonderlijke situaties vereisen namelijk een zorgvuldig en gedragen besluit. Wanneer coronamaatregelen gevolgen hebben voor mensen die zorg krijgen, kunnen verschillende advies- en instemmingsrechten aan de orde zijn. Bijvoorbeeld:

• Instemmingsrecht
  • met betrekking tot voor cliënten geldende regelingen. Hieronder valt (het aanscherpen van) de bezoekregeling en de manier waarop bewoners of opgenomen cliënten gevaccineerd gaan worden;
  • met betrekking tot het algemene beleid op het gebied van de veiligheid;
• Bovenwettelijk (verzwaard) advies- of instemmingsrecht over het beleid op het gebied van de gezondheid.

Wanneer er een maatregel genomen wordt die geldt voor de gehele instelling, moet deze voorgelegd worden aan de centrale cliëntenraad. Wanneer het gaat om lokale maatregelen moet de lokale cliëntenraad betrokken worden. De betrokkenheid bij het plan voor bezoek in verpleeghuizen ligt bij de lokale cliëntenraad, omdat het een besluit voor de locatie betreft. Als er een centrale cliëntenraad aanwezig is, kan deze de lokale cliëntenraden ondersteunen.
Juist in de huidige periode is het belangrijk om actief betrokken te blijven als cliëntenraad en de rol van waakhond en adviseur te bewaren.

Meer lezen

• In de begin april herziene handreiking ‘Bezoek en sociaal contact, corona in verpleeghuizen’ is uitgewerkt hoe individueel maatwerk per bewoner tot stand kan komen. Daar is ook de rol van de cliëntenraad verder in uitgewerkt.