Reactie LOC op wet­sontwerp Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg

Het ministerie van VWS heeft een internetconsultatie opengesteld voor aanpassingen in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen (Wkkgz). LOC heeft gereageerd op het wetsontwerp, waarin we ingaan op de punten geschilleninstantie, calamiteitenonderzoek, samenwerking tussen zorgorganisaties en vergewisplicht.

De Wkkgz is in 2016 in werking getreden. De wet gaat over wat goede zorg is en openheid over klachten. Zodat organisaties en medewerkers hiervan kunnen leren om zo de kwaliteit van zorg te verbeteren.
De wet regelt:

• een betere en snelle aanpak van klachten
• veilig incidenten melden door zorgverleners
• sterke positie van de cliënt
• meldplicht van de zorgaanbieder bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

In 2021 werd de wet geëvalueerd. Daar hebben we ook over geschreven. LOC heeft toen aandacht gevraagd voor de veelheid van betrokken instanties. We hebben ook gezegd dat er meer aandacht moet zijn voor waardevol leven voor ieder mens in plaats van uit te gaan van de wetten en regels. Het is belangrijk de zorg zo te organiseren dat deze aansluit bij de mensen die de zorg nodig hebben. 

Nu ligt er een internetconsultatie waarin het ministerie van VWS voorstellen doet voor een aanpassing in deze wet. In onze reactie gaan we op 4 punten in.

Geschileninstantie

Voorstel: Met betrekking tot de behandeling van geschillen wordt de positie van de cliënt verstevigd en wordt op een aantal punten de wet aangepast om de kwaliteit van de geschilbeslechting te verbeteren. Zo wordt bepaald dat er een verplichting is om de cliënt te horen. En wordt er van de geschilleninstanties gevraagd om meer uniform in de geschillen af te handelen. Ook komen alle uitspraken op een plek.

• We zien de voorgenomen aanscherping als een verbetering. Het versterkt de positie van de cliënt.  En de kwaliteit van de geschilbeslechting verbetert. Dit sluit aan bij de eerder genoemde reactie uit 2021 https://www.clientenraad.nl/nieuws/vijf-jaar-wkkgz-een-evaluatie/
• De onoverzichtelijkheid voor mensen wanneer zij willen klagen en waar zij terecht kunnen blijft bestaan. Dat is zorgelijk. Mensen denken niet in wetten en willen gehoord worden bij een vraag en/of klacht. Hoe kunnen we alle voorzieningen zo organiseren dat ze bij mensen passen?
• De geschillencommissie moet informatie over haar functioneren openbaar maken. Uitkomsten van de geschillenbeslechting komen niet rechtstreeks bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd terecht. Daarmee kijkt niemand wat zorgorganisaties met de uitspraken van de geschillencommissie doen. Wij pleiten ervoor dat de IGJ bij zorgorganisaties onderzoekt wat zij met de uitkomsten doen. En of zij ook op basis daarvan verbeteringen doorvoeren. We vinden dat de cliëntenraad de organisatie moet kunnen bevragen op de uitkomsten van de geschillenbeslechting.

Calamiteitenonderzoek

Voorstel: Er wordt toegevoegd dat de cliënt het recht krijgt op een mondelinge terugkoppeling van de bevindingen van het calamiteitenonderzoek en het recht als de cliënt daar prijs op stelt op een schriftelijke samenvatting van wat precies is onderzocht, wat de uitkomsten zijn en de verbetermaatregelen die de zorgaanbieder naar aanleiding van het onderzoek zal treffen.

• Wij zien het als een verbetering dat de cliënt het recht krijgt op een terugkoppeling van de uitkomsten van het calamiteitenonderzoek. In ieder geval  mondeling en als de cliënt dat wil schriftelijk. Ook zien we het als een verbetering dat de cliënt inzicht kan krijgen in de verbetermaatregelen die de zorgorganisatie naar aanleiding van het onderzoek treft. We vinden dat de cliëntenraad de organisatie moet kunnen bevragen op de uitkomsten van de geschillenbeslechting.
• We vinden een samenvatting en/of mondelinge terugkoppeling wel subjectief.

Samenwerking tussen zorgorgansisaties

Voorstel: Heeft betrekking op  het verbeteren van de samenhang in de zorg rondom één patiënt, maar ook op de verbetering van de samenwerking ten behoeve van een groep patiënten met een structurele specifieke zorgbehoefte. Als een zorgaanbieder besluit om zorg te verlenen aan een (groep van) patiënt(en) en de goede zorg vereist afstemming met anderen, dan geldt de inspanningsverplichting. Dit in  het kader van het verlenen van ‘goede zorg’. 

• Wij zien dat de voorgestelde bepaling niet voor alle zorgvormen geldt. Het verlenen van jeugdhulp of maatschappelijke ondersteuning( WMO) valt niet onder de Wkkgz. Daarmee kunnen er cliënten tussen wal en schip vallen.
• We vinden dat de nieuwe tekst de positie voor deze cliënten niet versterkt en dat dit om een heldere uitleg voor cliënten vraagt.

Vergewisplicht

Wanneer de zorgorganisatie een zorgverlener in dienst neemt of inhuurt, is deze verplicht om onderzoek te doen naar het arbeidsverleden van de sollicitant. Denk hierbij aan het aanvragen van een VOG en het checken bij  een beroepsregister. Dit heet de vergewisplicht. In de Wkkgz moet de zorgorganisatie nu ook navraag doen bij de IGJ . Deze vertelt of de zorgverlener een aantekening heeft gekregen van de IGJ waaruit blijkt dat er een ernstige bedreiging zou kunnen zijn voor de veiligheid van cliënten of de zorg. 

Voorstel: De verplichting voor de vergewisplicht bij de IGJ wordt geschrapt omdat dit in de praktijk om meerdere redenen niet werkt. 

• We begrijpen de keuze om de vergewisplicht bij de IGJ te schrappen. Wij vragen wel blijvende aandacht van de zorgaanbieder om zich te vergewissen of een zorgverlener geschikt is voor het werk dat hij moet gaan doen en of hij bevoegd en bekwaam is. 

Rol van de cliëntenraad

Wat kan een cliëntenraad met deze informatie? Je kunt aan de bestuurder vragen hoe de informatie aan cliënten is met betrekking tot het indienen van klachten en geschillen. Ook kun je vragen hoeveel klachten er in een jaar zijn ingediend, waar die klachten over gingen en wat de uitspraak was. En of er ook bij de geschilleninstantie waar de organisatie is aangesloten geschillen zijn ingediend. Wat was de uitkomst? En: heeft dat tot (verbeter)actie in de organisatie geleid? Dat is belangrijk voor de cliëntenraad om te weten, omdat het raakt aan de kwaliteit van zorg. 

Dat geldt net zo goed ook voor calamiteiten: je kunt als cliëntenraad vragen hoeveel Meldingen Incidenten Cliënten (MIC) er zijn geweest in een periode, of er een calamiteitenonderzoek heeft plaatsgevonden en tot welke verbeteracties dat heeft geleid. 

De cliëntenraad kan ook de klachtenfunctionaris uitnodigen op de vergadering om de bevindingen van klachtafhandeling te bespreken.