Cliëntenraden: ga in gesprek met je bestuurder en toezichthouders over  “goed bestuur” en “goed toezicht”

Op 1 juli is de nieuwe Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) in werking getreden (Staatsblad 2020, 507). Wat houdt dit in en wat betekent dit voor cliëntenraden in de praktijk? In dit artikel staan we stil bij wat de Wet Bestuur en Toezicht rechtspersonen betekent voor het werk van de cliëntenraad. Een gesprek met de bestuurder en/of de raad van toezicht over “goed bestuur” en “goed toezicht” lijkt misschien een ver-van-mijn-bed-show. Maar is wel degelijk belangrijk. 

WBTR

De WBTR is een wet die aanvullende regels geeft voor bestuurders en toezichthouders. Zorgorganisaties kiezen vaak voor een stichting of vereniging als rechtsvorm. In de laatste jaren zien we dat ook meer voor BV’s wordt gekozen. De wetgever heeft met deze wet de regelgeving voor bestuur en toezicht die al gold voor NV’s en BV’s ook van toepassing verklaard voor verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen. De wet geeft uitgangspunten die bestuurders en toezichthouders bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen. Als algemeen uitgangspunt is in de wet opgenomen dat een bestuurder zich moet richten naar het belang van de organisatie. Verder zijn in de WBTR eisen vastgelegd voor de bestuurders en de toezichthouders, die vastgelegd moeten worden in de statuten. Het gaat dan bijvoorbeeld om het regelen wie de taken en bevoegdheden van de bestuurder of de toezichthouder uitoefent bij uitval wegens (bijvoorbeeld) ziekte. 

Relatie met Governancecode Zorg

Daarnaast is het belangrijk om de Governancecode Zorg te lezen. De wet sluit namelijk aan bij de code. Deze code is een aantal jaar geleden opgesteld door de verschillende brancheorganisaties en bevat een aantal principes waaraan een zorgorganisatie aan moet voldoen. Governance gaat over de wijze van besturen van een organisatie. De Governancecode bevat onder andere bepalingen met betrekking tot goed bestuur en verantwoord toezicht. Zo staat in de Governancecode dat de maatschappelijke doelstelling en legitimatie van de zorgorganisatie het bieden van goede zorg aan cliënten is. Ook geeft de code aan dat de raad van bestuur en raad van toezicht waarden en normen hanteren die passen bij de maatschappelijke positie van de zorgorganisatie. Vaak worden dit soort waarden en normen vertaald in een visie. In de uitwerking van dit principe is te lezen dat dit inhoudt dat er sprake is van een open aanspreekcultuur, leren en het organiseren van inspraak, samenspraak en tegenspraak. In de code wordt als apart principe benoemd dat de zorgorganisatie randvoorwaarden en waarborgen schept voor een adequate invloed van belanghebbenden.

Cliëntenraad in gesprek met raad van bestuur en raad van toezicht

Voor een cliëntenraad is het van belang om in gesprek met de bestuurder en de toezichthouder te kijken vanuit welke visie zij besturen dan wel toezicht houden. En dat wat er binnen de organisatie gebeurt, ook gebeurt vanuit het principe dat er “goede zorg” wordt geleverd. Meer concreet kan je als cliëntenraad bijvoorbeeld ook aan de raad van toezicht vragen of zij werken vanuit een toezichtvisie (vaak plaatsen raden van toezicht deze ook op de website van de zorgorganisatie onder het kopje “raad van toezicht”). Bespreek ook met de raad van bestuur en raad van toezicht hoe de visie op medezeggenschap, zich verhoudt tot de visie op bestuur en toezicht.

Voor wat betreft het gesprek met de raad van toezicht, geeft de Wmcz 2018 aan dat er ten minste eenmaal per jaar overleg moet zijn tussen de cliëntenraad en de raad van toezicht. ook bepaalt de Wmcz 2018 dat de raad van toezicht teruggeeft aan de cliëntenraad wat zij heeft gedaan met hetgeen is besproken in dat overleg. In de brochure “Handreiking bindende voordracht” zijn een aantal tips te vinden over het contact tussen cliëntenraad en raad van toezicht. 

Meer lezen

• Lees de Governancecode Zorg
• LOC maakte de Handreiking bindende voordracht, met daarin tips over het contact tussen cliëntenraad en raad van toezicht.