De Wet medezeggenschap (Wmcz) bepaalt dat een cliëntenraad recht heeft op professionele ondersteuning. Veel cliëntenraden maken daar afspraken over met de zorgorganisatie. De invulling van de ondersteuning staat niet in de wet. Dit betekent in de praktijk dat de taak van de ondersteuner er overal anders uitziet. Wie zijn deze ondersteuners, wat vinden ze leuk aan hun werk en wat betekenen ze voor de cliëntenraad? In dit artikel vertelt ondersteuner René Broekhoven (62) hoe hij zijn rol invult. Hij werkt voor de centrale cliëntenraad van zorgorganisatie Noorderbreedte. Zij bieden zorg aan voornamelijk ouderen in Friesland op vijftien locaties en in een revalidatiecentrum.

‘Het gaat om de meningsvorming van de cliëntenraadsleden’

“Ik startte met mijn werk als ondersteuner net voordat corona begon”, vertelt René. Hij verhuisde twee jaar geleden met zijn partner naar Friesland vanwege haar werk. “Ik zocht een functie waarin ik kon bijdragen in de zorg. En waardoor ik tegelijkertijd mijn nieuwe woonomgeving beter zou leren kennen.” 

Wat is de samenstelling van de cliëntenraad?

“Ik ondersteun de centrale cliëntenraad van Noorderbreedte. De raad bestaat in principe uit negen leden, voor het merendeel uit de lokale cliëntenraden van Noorderbreedte. Het betreft vrijwel allemaal -voormalige- familieleden en mantelzorgers. Deze leden staan in nauw contact met wat er in de praktijk op de locaties gebeurt. Het is een betrokken raad, ze lezen hun stukken met aandacht en vormen een mening. De voorzitter brengt veel professionele werkervaring mee en zorgt ervoor dat iedereen aan bod komt.”

Welke binding heb je met de zorg? 

“Voorheen werkte ik als manager in de bancaire sector. Na de verhuizing wilde ik nog een dag in de week werken. Ik vind de zorg een belangrijke sector. Terwijl ik bij de bank werkte, was ik al een aantal jaren voorzitter van de raad van toezicht bij een zorginstelling. En mijn vrouw werkt in de zorg. In de ouderenzorg gaat het om mensen die niet geheel zelfstandig meer zijn en die niet meer volledig voor zichzelf kunnen opkomen. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan. Interessante ontwikkelingen in de zorg bij Noorderbreedte zoals zelfsturende teams en ketenzorg volg ik nu van dichtbij.” 

Wat is je rol in de cliëntenraad?

“De kern van mijn rol bestaat uit administratieve taken en zorgen dat het vergaderproces goed verloopt: Vergaderingen voorbereiden, tijdig de vergaderstukken verzamelen en raadsleden informeren. Ik notuleer tijdens vergaderingen en zorg voor goede en zorgvuldige verslagen. Ik heb het een en ander bijgeleerd over de nauwkeurigheid die dit vraagt en over het belang van goede en tijdige stukken. Vanuit mijn achtergrond was ik dat niet zo gewend. 

Mijn interesse voor de inhoud draag ik niet actief uit in de raad. Wel lees ik de stukken en attendeer ik leden op opvallende zaken en feiten. De raad beslist zelf om dit al dan niet op te pakken. Bij de leergang ondersteuners van LOC leerde ik een belangrijke les: Mijn mening telt niet, het gaat om de meningsvorming van de cliëntenraadsleden.” 

Bij welke belangrijke ontwikkelingen was je betrokken?

“Ondanks corona stelde de centrale cliëntenraad afgelopen jaar een nieuwe medezeggenschapsregeling en een huishoudelijk reglement op die past bij de nieuwe Wet medezeggenschap (Wmcz). Dit gebeurde op initiatief van de raad en het stimuleerde de medezeggenschap. We gebruikten als basis de voorbeeldreglementen van LOC. Dat werkte heel goed. Ik kon mijn ervaring inbrengen en ben redacteur geweest. Het hele proces bracht veel communicatie tussen de centrale en lokale cliëntenraden op gang en leidde over en weer tot meer kennis en begrip over elkaars werk.  

Een andere belangrijke recente ontwikkeling is de digitalisering van de vergaderstukken. De leden ontvingen eerder alle stukken nog per post. In feite versnelde corona de omslag naar digitaal werken. We bespraken het idee eerst met de raad en deden een proef met zowel digitale als papieren stukken. Al snel was iedereen heel enthousiast, ook de leden met minder digitale vaardigheden. Ik zet de stukken in het digitale vergadersysteem (Ibabs). De leden lezen nu gaandeweg al stukken en niemand hoeft meer zelf te archiveren. Het spaart tijd en voorkomt veel e-mails. Ik kan het alle cliëntenraden aanbevelen.”

Wat geeft je voldoening in je werk?

“Behalve met de nieuwe regelingen ben ik blij met hoe het geheel loopt. De bestuurder heeft aandacht voor de adviezen van de raad. Rondom corona adviseerden we bijvoorbeeld dat de lokale raden en de locatiemanager met elkaar de situatie zouden bespreken. De lokale raden kennen de situatie ter plekke. We deden dat bewust om de lokale raden een betere positie te geven. Het gaat niet alleen om wat er in de wet staat. De cliënten op de locaties beleven de zorg. Medezeggenschap moet praktisch blijven en aansluiten bij de praktijk. Als centrale cliëntenraad proberen we op het beleidsniveau toch zo goed mogelijk de belevingswereld van de cliënt te vangen.” 

Welke tip heb je voor mensen die overwegen ondersteuner te worden? 

“De voorzitter vroeg vooraf aan mij of ik niet overgekwalificeerd ben voor deze functie. Inmiddels heb ik ervaren dat je ongeacht je achtergrond of opleidingsniveau ondersteuner kunt worden. Ondersteunen vraagt bepaalde vaardigheden en de rol verschilt per organisatie. Denk goed na over de rol die de organisatie van je vraagt. Deze rol moet passen bij hoe een cliëntenraad functioneert en het werk moet je liggen. Ik vind het heel mooi om op deze manier bij te dragen aan de gemeenschap.”

Meer informatie

• Aanbod LOC voor ondersteuners van cliëntenraden
• Brochure Ondersteuner
• Interview met ondersteuner Annemieke Claproth van Stichting Anton Constandse
• Interview met ondersteuner Mathilde Jansen van GGZ Centraal