Corona; het gesprek over de toekomst

Praten over de dood is niet zozeer een onderwerp voor een cliëntenraad. Als cliëntenraad kun je wel vragen hoe de organisatie bijdraagt aan de behoefte van mensen met betrekking tot grote levensvragen. Je kunt als cliëntenraad zelf aandacht vragen voor of tips geven aan de achterban om in gesprek te gaan over de toekomst. Zeker in deze verwarrende tijden.

Mijn vader

Mijn vader is 92 jaar. Hij heeft wel wat ‘ouderdomskwaaltjes’, maar is toch nog best vitaal. Hij spelt de krant, legt een puzzel en luistert naar muziek. Al heel lang en met grote regelmaat bakt mijn vader heerlijke koekjes. De koekjestrommel is minstens 50 jaar oud. Als je bij hem op bezoek komt hangt er steevast de geur van versgebakken koekjes. Zo vertrouwd; ik kan me niet voorstellen dat er een moment komt dat hij de koekjes niet meer zelf bakt.

Zorgen

We kunnen nu nog langs bij mijn vader. Het valt ons op dat alle informatie uit de krant en van tv hem te veel wordt en ‘spoken’ in zijn hoofd worden. We proberen wat helderheid te brengen. Hij zegt moe te zijn van het denken, denken, denken.  Zo heeft hij zorgen over zijn zus met dementie, 90 jaar. Nu mag hij niet naar haar toe. Zelfs haar man niet, terwijl ze ontzettend onrustig is en daardoor ‘een last’ is voor de zorg. Het is een onhoudbare situatie volgens mijn vader. Even later laat hij een bericht uit de krant zien: Zoon stuurt ingezonden brief: “mijn moeder is in deze instelling ten dode opgeschreven.” Wat droog oppert mijn vader: “We zijn dat toch allemaal, we zijn hier bezig met het laatste stukje van ons leven.”  

Spijt 

Aangezien bijna mijn hele familie in de zorg werkt of heeft gewerkt, wisselen we nogal eens onze ervaringen uit. Zo weten wij dat mensen zich vaak geen raad weten, wanneer zij in een crisissituatie de ‘wel/niet reanimeren-vraag’ van artsen krijgen voorgelegd. We merken dat er vaak angst is voor wat er gaat komen en dat men bang is voor de dood.  Juist in crisissituaties worden keuzes gemaakt vanuit emotie. Helaas zagen en zien we ook vaak spijt: “hadden we er maar eerder over gesproken of meer geweten, dan hadden we anders gehandeld”.  

Goed initiatief

In een nabijgelegen dorp nemen huisartsen/assistenten contact op met de kwetsbare groep om ziekenhuisopname bij ‘infectie door Coronavirus’ te bespreken en voorlichting te geven. 

Een goed initiatief, waar bijvoorbeeld de thuiszorg weer op in kan spelen als cliënten daarop terugkomen in gesprekjes: “Heb ik de juiste keuze gemaakt, wat is verstandig, wat denk jij, etc. etc. “

Nog fijner is het wanneer ook de familie weet van de wensen van dierbaren. Dat je je samen voorbereid op de vraag die een arts je zou kunnen gaan stellen. Dat betekent dat je met elkaar in gesprek moet gaan. Zodat je weet wat de ander wil.  Of dat je kunt helpen informatie te zoeken over wat kan, wat echt moet en wat liever niet. Nu kun je van tevoren niet alles weten, maar je kunt wel vragen naar wat belangrijk voor iemand is. 

Het juiste moment

Mijn zussen en ik bleken ieder op onze eigen manier gevraagd te hebben naar wat onze pa wil wanneer hij ziek wordt of ook besmet wordt met de Corona-virus. We bespraken vanuit onze eigen invalshoeken gedachten, verwachtingen en reële mogelijkheden.

Er is geen duidelijke richtlijn wanneer we met elkaar in gesprek moeten gaan. Je moet het doen als het nog kan. 

De aanleiding kan een uitspraak zijn of het stellen van een vraag. Je kunt vragen naar iemands angst om dood te gaan of juist daarna? Soms is een grapje de aanloop tot een waardevol gesprek.  

Tijdens het uitdelen van een koekje hoorde ik mijn vader zeggen: “de dood hoort bij het leven, daar kun je je op voorbereiden”.  De deur staat op een kier…. 

Levensvragen 

Het praten over de dood is niet zozeer een onderwerp voor een cliëntenraad. Als cliëntenraad kun je wel vragen hoe de organisatie bijdraagt aan de behoefte van mensen met betrekking tot grote levensvragen. Tegelijkertijd is een cliëntenraadslid ook gewoon mens. En mogelijk is de vraag ‘wat wil jij als…?” aan jou gesteld of wil je dit gesprek zelf aangaan met een dierbare persoon.  

Bedenk het volgende:

  • Er is geen juist moment om in gesprek te gaan over ons levenseinde: wel kun je te laat zijn.
  • Zorg dat je als familie de antwoorden hebt, voordat artsen en verpleegkundigen in een verdrietige of acute situatie ernaar gaan vragen of beslissen. 
  • Is een antwoord vaag of ontwijkend: bedenk dan wat je al wel hoort in dit antwoord? En stel daar vragen over.
  • Vertelt iemand iets over een ander, dan kun je vragen:  hoe is dit voor jou/u? 
  • Luister over welke fase iemand het heeft: is het angst om te sterven of angst voor de dood?
  • Vraag het rechtstreeks. Bijvoorbeeld: “wat wil je als je zo ziek wordt en wij niet meer bij je kunnen komen?”
  • Vraag naar wat de ander belangrijk vindt in zijn/haar leven (en sterven): dit helpt om later antwoorden te kunnen geven.
  • Laat zelf aan je familie weten wat jíj wilt. Wil jíj dat het uiterste gedaan wordt om beter te worden? Of wil je liever afwachten wat er komt. 
  • En soms moet het gesprek gaan over dat leven en sterven onlosmakelijk verbonden zijn. Zodat je bent voorbereid en elkaar daarmee kunt helpen in moeilijke tijden.
  • Heb je zelf een tip of ervaring die nuttig kan zijn voor iemand anders?  Deel deze dan in een reactie onder dit bericht!

Recept 

Wij weten wat mijn vader in de toekomst wil.  Natuurlijk hopen wij dat hij nog lang zijn koekjes kan blijven bakken. Toch heeft mijn vader voor de zekerheid zijn recept gedeeld en ik heb ze in zijn bijzijn gebakken. Mijn pa was tevreden.

ps.

Ik mag recept van de zandkoekjes nog niet weggeven 😊.

Download artikel als PDF

Reageer op Peter Gerlagh Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Peter Gerlagh 3 jaar geleden

Er is al veel bekend en vastgelegd in het (Electronisch) Clienten Dossier. Zij het in algemene zin: euthanasie ja of nee, ziekenhuisopname ja of nee, antibiotica ja of nee. Mijn betoog is dat je dat niet voor eens en altijd kunt vastleggen. Het is afhankelijk van de beoordeling van de situatie op het moment dat die zich voordoet. Dat geldt ook voor COVID-19. Vandaar dat er elke keer toch een gesprek met de bewoner en/of diens familie dient plaats te vinden. Maar het is goed als er niet alleen over gesproken wordt op het moment dat er een besluit moet worden genomen maar ook voordien. Zowel familie als medewerkers van de instelling kunnen dit gesprek aangaan.

Reageer op dit bericht
3 jaar geleden

Het is aan de medewerkers om deze informatie te verzamelen. Soms is het heel simpel. De huisarts kan zeggen, ja deze informatie is bekend wat te doen bij COVID besmetting of nee, nog niet, maar het is aan die en die om dat in kaart te brengen.

De Clientenraad kan alleen vragen of de bestuurder of de organisatie dit in kaart heeft en van hoeveel procent van de clienten ze dit weten.

 

De vraag is wanneer naar het ziekenhuis, wanneer in thuis isolatie en wanneer in groepsisolatie.

 

Reageer op dit bericht
Klazien Teeuwissen 3 jaar geleden

Dank u wel voor uw reactie. Vanuit het perspectief van de cliëntenraad heeft u gelijk. U beschrijft de klinische vragen en dat inzicht hebt in hoeverre die vragen aan cliënten zijn gesteld. Het geeft een indicatie over de activiteiten van de organisatie. Dat geeft een maat.

Vanuit het menselijk perspectief gaat het gesprek ook over dat je van elkaar weet waar je bang voor bent, wat belangrijk is voor iemand, wat wensen zijn. Zodat je van betekenis kunt zijn als iemand het niet weet. Maar ook dat jij en je naasten voorbereid zijn op het moment dat zorgverleners de – door u genoemde vragen – gaan/moeten stellen.

Reageer op dit bericht
Peter Gerlagh 3 jaar geleden

Goed dat dit onderwerp hier aan de orde wordt gesteld. Het is wel niet direct een taak voor een clientenraad, maar de meeste leden van clientenraden zullen hier toch mee te maken krijgen. De corona epidemie heeft mij (zelf behorende tot de risicogroep) weer aan het denken gezet. Ik heb er nu een duidelijk standpunt over, en heb dat ook met mijn kinderen gecommuniceerd. Maar als ik hevig benauwd op de IC lig en mij de vraag gesteld wordt of ik beademd wil worden, dan weet ik niet of ik nog zo duidelijk ben.

Toen er over een naaste beslist moest worden over wel of niet ingrijpen, toen zei mijn verstand niet doen, maar ik had moeite om te beslissen dat het leven van betrokkene dan snel zou aflopen. De arts hielp mij over de streep door te wijzen op de slechte kwaliteit van leven als betrokkene nog langer te leven had.

Dit is geen pleidooi om dan maar niet tevoren over de dood na te denken, maar juist om het gesprek regelmatig te voeren. Maar wel te beseffen dat het gemakkelijker is vanuit een ‘gezonde’ situatie een besluit te nemen dan op het moment dat het besluit ook het spoedig einde van het leven kan betekenen. Op dat moment kan het helpen als de familie eerdere gesprekken en overwegingen in herinnering kan brengen.

Klazien, ik hoop dat je nog vaak bij je vader eigen gebakken koekjes mag eten!

 

Reageer op dit bericht
3 jaar geleden

Peter dank je wel voor je reactie. Regelmatig het gesprek over de toekomst aangaan helpt zeker om lastige vraagstukken te kunnen beantwoorden. Inderdaad is het gesprek nog lastiger als een dierbaar iemand al op de ic ligt.

 

Reageer op dit bericht
Klazien Teeuwissen 3 jaar geleden

ps. Inmiddels heeft de huisarts ook een gesprek gehad met mijn vader.

Reageer op dit bericht

Bijdragen?

Op de Praat mee-pagina’s worden allerlei berichten geplaatst met vragen, antwoorden, tips, oproepen, blogs en vlogs van mensen die betrokken zijn bij LOC. Van mensen uit de kern van het netwerk tot mensen die LOC en haar visie een warm hart toedragen. Iedereen kan bijdragen. Daarom komt niet alles wat er geplaatst wordt, per se overeen met wat LOC vanuit haar visie vindt.

Praat ook mee >

Vragen? Mail webmaster@loc.nl of bel 030 284 3200.

Deelnemers platform

Nieuwsbrief

  • * Heb je onze nieuwsbrief eerder ontvangen en je afgemeld? Meld je dan aan via webmaster@loc.nl
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Click to access the login or register cheese