Dit artikel over het Actieteam Samen Zeggenschap vanuit de beweging Radicale vernieuwing zorg verscheen in het LOC-tijdschrift ‘Zorg & Zeggenschap‘, pagina 38 en 39.

Het delen van kennis en ervaringen rondom nieuwe vormen van echte zeggenschap en participatie van cliënten, naasten en medewerkers in de ouderenzorg – dat is het doel van het actieteam Samen Zeggenschap vanuit de beweging Radicale vernieuwing zorg. Geen blauwdrukken, maar bewustwording over hoe je samen, vanuit de relatie, zeggenschap vormgeeft.

Samen Zeggenschap is daadwerkelijk luisteren naar elkaar

Samen Zeggenschap is een van de actieteams in de beweging Radicale vernieuwing zorg en kwam in juni 2021 op initiatief van zorgorganisatie Amstelring tot stand. Woonzorggroep Samen haakte al gauw aan. Doel is verschillende vormen van zeggenschap verkennen, ervaringen en inzichten delen en elkaar en anderen inspireren. Hoe kun je nou echt samen goede invulling geven aan zorg, aan datgene waaraan iemand behoefte heeft mét de invloed van iedereen die daarmee te maken heeft? Met de mens als uitgangspunt in plaats van wetten, regels en procedures. “Samen Zeggenschap is daadwerkelijk luisteren en breed anticiperen op het hoe en wat”, legt Caroline Beentjes, bestuurder van Woonzorggroep Samen uit. “We zijn geneigd om in verhalen van cliënten vooral te luisteren naar de zorgvraag. En minder naar wat veel breder nodig is voor iemand, ook niet zorg gerelateerd. Mensen zijn nu eenmaal verschillend, daar moet in de zorg veel meer aandacht en ruimte voor komen.”

Kaders van vrijheid

Bij het ontwikkelen van een visie op Samen Zeggenschap ga je minder uit van een vast stramien van zeggenschap, waarin iedereen moet passen, vertelt Beentjes. “Het kan heel moeilijk zijn je in te leven in de ander. Daarom is het belangrijk dat je kaders van vrijheid schept. Niet alles van bovenaf, centraal gestuurd willen organiseren. En lokaal doen wat lokaal kan. Ook proberen we bij onze zoektocht zorg in zorglocaties met zorg thuis in de wijk te verbinden. Nu ervaren we nog schotten. Als de zorg écht draait om mensen is de manier van organiseren daar echter ondergeschikt aan.”

Fedde de Boo is voorzitter van de centrale cliëntenraad van Woonzorggroep Samen. Hij is helder in zijn blog. “De rode draad is om te weten wat cliënten of bewoners vinden van de zorg die zij krijgen. Omdat dat via de formele route via cliëntmedezeggenschap niet altijd lukt, zoeken we samen naar laagdrempelige manieren hoe het anders kan. Om mét mensen te praten in plaats van óver hen. Via huiskamergesprekken bijvoorbeeld of themabijeenkomsten. En niet alvast iets regelen, zoals een kerstviering terwijl cliënten eigenlijk zo’n feest thuis of anders willen beleven.” Volgens De Boo gaat medezeggenschap over een reis en zoektocht die je samen moet beleven. De cliënt, naaste en medewerker vormen een driehoek waaraan je invloed moet geven, schrijft hij.

Ga ook in gesprek met Fedde de Boo en andere cliëntenraadsleden op de Praat-mee pagina

Partnerschap

Amstelring kijkt vanuit die driehoek van zorgprofessionals, cliënt en naaste naar het organiseren van de best passende zorg. “We laten ons eigen perspectief los om door de ogen van de ander naar de wereld te kijken”, zegt Corine Jansen, kwartiermaker Samen Zeggenschap bij Amstelring. Samen is het sleutelwoord, in het actieteam, samen reflecteren. Caroline Beentjes sluit zich daarbij aan: datgene wat belangrijk is voor mensen is volgens haar dát waar naar je samen op zoek bent. Samen Zeggenschap gaat over relaties. Wetten, regels en procedures schuiven wat naar de achtergrond op het moment dat je het gesprek en het samen op weg gaan, daadwerkelijk aangaat. “Als je zegt ‘de cliënt centraal’, maak je deze eigenlijk heel kwetsbaar en klein”, merkt Corine Jansen op. “Daarom spreken we liever van partnerschap en gezamenlijkheid. Het gaat erom dat je probeert de ander zo goed mogelijk te begrijpen en de intentie hebt vanuit zijn of haar perspectief te kijken. Ga juist ook in gesprek met bewoners als dat niet meer zo makkelijk gaat. Bij Amstelring hebben bewoners en verwanten een fotoserie gemaakt om te laten zien wat ze waardevol vinden. Samen wil je een taal ontwikkelen, ook als het ingewikkeld is.”

Meer weten?

• Lees ook dit artikel: Samen Zeg­genschap | Zorg, kwaliteit en regie dichter bij bewoners
• Wil je meer weten over het Actieteam Samen Zeggenschap, of andere actieteams vanuit de beweging Radicale vernieuwing zorg? Lees verder op www.radicalevernieuwing.nl of meld je aan voor de maandelijkse nieuwsbrief.
• Hoe krijgt zeggenschap en medezeggenschap in jouw organisatie vorm? We horen het graag, praat mee via een reactie onderaan deze pagina of ga in gesprek met Fedde de Boo en andere cliëntenraadsleden op de Praat-mee pagina.