Dé cliëntenraad bestaat niet. Verschillende zorgorganisaties vragen om even zo verschillende cliëntenraden. Hoe zorg je nu als raad dat je je invloed optimaal aanwendt, zonder op schoot te zitten bij de directie of altijd in de vechtstand te moeten? Drie LOC-adviseurs laten hun licht schijnen over de positie van de cliëntenraad. Deze keer Theo van Ooi aan het woord.

Zuivere rol

“Het is inderdaad heel belangrijk dat je je rol als cliëntenraad zuiver hebt. Je bewaakt de kwaliteit van leven; toezichthouden is niet je rol. De ideale cliëntenraad? Die behartigt de algemene belangen van cliënten. En kijkt uit dat perspectief naar kwaliteit van leven en welzijn. De raad richt zich op de invloed dicht bij de leefwereld van cliënten, op alles dat het leven waardevol maakt. Als cliëntenraad ben je een adviseur die héél ver kan gaan. De bestuurder bestuurt en de cliëntenraad adviseert.

Krachtige raden

Cliëntenraden zijn nogal eens geneigd verantwoordelijkheid voor het beleid over te nemen en zich afhankelijk te maken. Door beleid elke keer te vertalen naar de betekenis en gevolgen voor cliënten, bewaak je het cliëntperspectief. En dat is al ingewikkeld genoeg. Alleen als je als cliënt in de raad zit – zoals vaak in de maatschappelijke opvang of de ggz – weet je op basis van je cliëntervaring hoe de zorg werkelijk is en kan dat nooit ontkend worden door de bestuurder. Dat zijn vaak krachtige raden. In de meeste raden, vooral in de ouderenzorg, zitten bijna altijd vertegenwoordigers, die zelf die zorgervaring niet hebben. Daar moet je eerlijk over zijn.

Eigen prioriteiten

Een krachtige cliëntenraad, die zelfstandig durft te opereren, heeft naast het organisatieplan ook eigen prioriteiten. En een eigen focus die zorgt dat je als raad nadenkt over beleid en eigen regie over de inhoud neemt. Actief zijn in plaats van reactief. Dan hoef je echt geen vechtraad te zijn. In mijn trainingen en adviestrajecten gaat het altijd over het bewustmaken van de formele rol van de cliëntenraad, weten welke verantwoordelijkheden daarbij horen, zorgen dat je een betrouwbare factor bent én samenwerken op basis van vertrouwen in plaats van wantrouwen richting directie. De Wmcz is geen bijbel, en gaat erom of je je als cliëntenraad bewust bent dat het gaat waarover het moet
gaan: waardevolle zorg voor de cliënt. Vanuit die kracht en potentie kun je een heel goede adviseur zijn. En van
grote meerwaarde voor de zorgorganisatie.”

Wil je zelf aan de slag om de positie van je cliëntenraad te verstevigen? LOC-adviseurs kunnen je hierbij ondersteunen. Neem eens een kijkje in de opleidingsgids van LOC voor inspiratie voor ondersteuningstrajecten, of neem vrijblijvend contact op met de Vraagbaak van LOC.

Dit artikel verscheen in de zomereditie van Zorg & Zeggenschap, het tijdschrift dat LOC ieder kwartaal uitbrengt.