Vraag & antwoord

Iedereen die een vraag heeft over de zorg kan bij de LOC-vraagbaak terecht voor informatie en advies. We beantwoorden dagelijkse vele vragen over onder andere (mede)zeggenschap en belangenbehartiging in zorg en welzijn.

Aan mensen die zorg krijgen geeft onze Vraagbaak informatie en advies bij vragen over zorg- en dienstverlening, patiëntenrechten en dergelijke. Zonodig verwijst de Vraagbaak door naar andere instanties. Veelgestelde vragen vind je hieronder.

Andere vraag?

De LOC-Vraagbaak is van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00 en 17.00 uur te bereiken: (030) 284 32 00 of vraagbaak@loc.nl. Of vul het formulier in via de roze knop en we antwoorden zo snel mogelijk.

Filter op thema:

Kan ik een vacature delen op het platform?

Op clientenraad.nl kan jij jouw vacature delen in ons netwerk. Ga hiervoor naar: clientenraad.nl/vacatures
Om een vacature te kunnen plaatsen, heb je een profiel nodig. Deze maak je eenvoudig aan via: loc.nl/aanmelden.

Ik heb een vraag gerelateerd aan corona

Nog steeds gaat er in onze samenleving veel aandacht naar bescherming tegen het coronavirus, ook in de zorg. De corona-aanpak vraagt een evenwicht tussen menselijkheid en veiligheid. En dat doe je met elkaar: de mensen die zorg krijgen, hun naasten en de hulpverleners. De cliëntenraad heeft een belangrijke rol om in alle afwegingen vooral de menselijkheid te blijven bewaken. En het perspectief van bewoners en naasten in te brengen.

Het is als cliëntenraad daarom belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen. En goed te blijven afstemmen met de gesprekspartner binnen de zorgorganisatie over de actuele situatie en stappen die gezet worden.

Als LOC hebben we hier veel over geschreven, speciaal voor cliëntenraden. Al die informatie vind je onder het thema ‘Coronavirus’ op dit platform.

Voor vragen over corona en bijvoorbeeld ziekenhuizen, werken in de zorg, GGZ, vervoer, paramedische zorg of persoonsgebonden budget verwijst LOC je door naar de pagina met veelgestelde vragen van de Rijksoverheid.

Wat heeft de cliënten­raad te zeggen over de was- en brood­kos­ten?

De zorginstelling kan kosten in rekening brengen voor het doen van de was van cliënten. En cliënten zelf geld geven zodat zij zelf bijvoorbeeld het ontbijt en de lunch kunnen inkopen. De cliëntenraad heeft een instemmingsrecht over de regelingen voor de was- en brood kosten. Dit valt ‘voedingsaangelegenheden van algemene aard’ (artikel 8 lid 1f) en een voor cliënten geldende regeling’ (artikel 8 lid 1a) van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018.

LOC berekent jaarlijks de nieuwe bedragen voor was- en broodkosten. Klik hier voor de actuele was- en broodkosten.

Wat kan de cliënten­raad doen bij gedwongen ver­huizin­gen? En bij sluiting van een locatie?

Allereerst: duidelijk maken aan de instelling hoe ingrijpend een overplaatsing is en hoe belangrijk het is dat de instelling daar zorgvuldig mee omgaat. Daarna kunnen cliëntenraad en instelling kijken hoe de verhuizingen geregeld worden. Is er een procedure, houdt men zich daaraan en zijn verbeteringen mogelijk.

Is er sprake van de verhuizing van een groep cliënten, dan is het goed dat de instelling een verhuisplan opstelt. LOC heeft een model sociaal plan/verhuisplan www.clientenraad.nl/publicaties/sociaal-plan-verhuisplan/

Verhuisprocedures en -regelingen vallen onder het instemmingsrecht. De Wmcz 2018 geeft cliëntenraden in de langdurige verblijfszorg een instemmingsrecht over het sociaal plan (artikel 8 lid 1g). Omdat het ook een voor cliënten geldende regeling is, hebben andere cliëntenraden ook een instemmingsrecht (artikel 8 lid 1a). De instelling kan alleen met de instemming van de cliëntenraad de procedures en regelingen vaststellen. Wanneer de raad niet instemt kan hij de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden vragen om toestemming.  

Lees voor meer informatie de publicatie Sociaal Plan Verhuizingen.

Heeft de cliënten­raad iets te zeggen over de benoeming van leidinggeven­den?

Op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018) heeft de cliëntenraad een adviesrecht bij benoeming van een direct leidinggevende van een woonvoorziening of afdeling. Cliëntenraden met een geldige samenwerkingsovereenkomst hebben een verzwaard adviesrecht afkomstig uit de oude wet. Alleen zij kunnen afstand doen van dit recht.

Wie de direct leidinggevende is, kan per instelling verschillen. Zo kan het een teamleider, afdelingshoofd of locatiemanager zijn. Het is belangrijk om te benoemen om welke functionarissen het gaat. Dit kan in de medezeggenschapsregeling. 

Hoe het (verzwaard) adviesrecht ingevuld wordt, moet worden vastgelegd in de medezeggenschapsregeling. De Wmcz 2018 zegt dat daarin geregeld moet worden hoe de cliëntenraad betrokken wordt bij de selectie en benoeming. Vormen van betrokkenheid zijn: adviseren over het profiel, deelname aan de sollicitatiecommissie of eigen gesprekken voeren met geselecteerde kandidaten.

Het adviesrecht geldt ook wanneer sprake is van een overplaatsing naar een andere afdeling of locatie. Dat blijkt uit diverse uitspraken van de Landelijke commissie van vertrouwenslieden (LCvV) in 2008. De LCvV is van mening dat de benoeming van een interne kandidaat voor de cliënten niet anders is dan die van een externe kandidaat. Bij tijdelijke aanstellingen is er een adviesrecht wanneer het gaat om een aanstelling met een enigszins bestendig karakter. Eén van de voorgangers van de LCvV oordeelde dat dit bij een benoeming van 6 maanden het geval was.

Is de cliënten­raad verplicht de achterban te raadplegen en te infor­meren?

De cliëntenraad heeft de opdracht om namens alle cliënten medezeggenschap uit te oefenen. De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 zegt dat de cliëntenraad regelmatig inventariseert wat de wensen en meningen van cliënten en vertegenwoordigers zijn en hen informeert over de werkzaamheden en resultaten van de cliëntenraad.

De cliëntenraad behartigt de belangen van de cliënten. Als cliëntenraad wil je weten wat er leeft onder de cliënten. Alleen zo kan de raad de functie van tolk uitoefenen. Het geeft adviezen van de raad meer draagvlak en daarmee meer kracht wanneer zij gebaseerd zijn op de wensen van cliënten. 

Daarnaast is het belangrijk om als cliëntenraad je werk transparant te doen. Cliënten moeten immers vast kunnen stellen dat hun belangen op een goede manier behartigt worden. Wanneer de cliëntenraad zichtbaar is, duidelijk laat zien welke resultaten hij behaald, versterkt hij ook zijn positie in de instelling. 

Bij het inventariseren en informeren gaat het om de communicatie met de achterban. Hier zijn verschillende manieren voor. Wilt u meer weten over het contact met de mensen die u vertegenwoordigt? Lees dan onze publicatie InContactStaan en bijbehorende Bewaarkaart via deze pagina.

Kan de raad een van zijn leden schorsen of ontslaan als deze slecht functioneert?

De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018) zegt dat het ontslag van een lid in de medezeggenschapsregeling moet worden opgenomen. Wanneer de cliëntenraad zijn eigen leden benoemt, is hij ook degene die gaat over het ontslag. Het komt voor dat de bestuurder de leden benoemt. Dan gaat hij over het ontslag. Beide mogelijkheden zijn uitgewerkt in de model medezeggenschapsregeling van ActiZ, LOC, Nederlandse ggz en Zorgthuisnl.

Over schorsing zegt de Wmcz 2018 niets. Dit kan de de cliëntenraad regelen in zijn huishoudelijk reglement. Daarin neemt de cliëntenraad de procedure op om leden te schorsen. Het is daarbij belangrijk dat er heldere criteria zijn waar de raad zich op baseert bij de beslissing een raadslid te schorsen of ontslaan.

Hoe kan de cliënten­raad aan nieuwe leden komen?

Het is voor veel raden een probleem om nieuwe leden te werven. En er bestaat niet één oplossing voor, het is een kwestie van uitproberen wat bij jouw zorgorganisatie werkt. Er zijn in het land heel veel ervaringen opgedaan en we geven hier een opsomming van een aantal mogelijkheden:

  • Mensen persoonlijk benaderen.
  • Medewerkers vragen om de vraag van de raad naar nieuwe leden te bespreken met cliënten en/of naasten.
  • Een voorlichtingsbijeenkomst over het werk van de cliëntenraad.
  • Een advertentie in het eigen tijdschrift, de nieuwsbrief of op de website van de instelling.
  • Een advertentie in de lokale krant.

In het algemeen is het belangrijk dat de cliëntenraad zichtbaar is en dat voor cliënten het belang van een raad duidelijk is. Goed PR helpt bij het vinden van nieuwe leden!

Wil je meer informatie of advies of maat? Neem dan contact op met de Vraagbaak via vraagbaak@loc.nl of 030-2843200.

Lees ook verder in dit artikel of download de handreiking Leden van en werven voor de cliëntenraad

Wat is de status van een ongevraagd advies van de cliënten­raad?

De cliëntenraad heeft het recht om gevraagd en ongevraagd te adviseren over alle zaken die voor cliënten van belang zijn. Over onderwerpen die niet in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 staan en over adviesonderwerpen gaat het om een gewoon advies. De instelling kan zo’n advies overnemen maar het hoeft niet. Over onderwerpen waarvoor instemmingsrecht geldt, kan de cliëntenraad uitvoering van het advies eisen wanneer de instelling het advies niet wil overnemen. De raad doet dit door de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (LCvV) te vragen om een uitspraak te doen waarin staat dat de instelling het advies van de raad moet uitvoeren.  De instelling kan trouwens ook aan de LCvV vragen haar besluit te bevestigen. En natuurlijk kunnen cliëntenraad en instellingen samen naar de LCvV.

In onze publicatie Basisinformatie medezeggenschap kan je hier meer over lezen.

Heeft de cliënten­raad recht op een coach/​​on­dersteuner en heeft de raad advies­recht bij de benoeming van een coach/​​on­dersteuner?

De cliëntenraad heeft op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 recht op middelen waaronder onafhankelijke ondersteuning. En de raad heeft instemmingsrecht met betrekking tot de selectie en benoeming van de ondersteuner. Hoe de ondersteuning en het instemmingsrecht ingevuld worden, zegt de Wmcz 2018 niet.

Het is aan te raden om hier als cliëntenraad en instelling afspraken te maken. Hierbij gaat het om positionering, profiel, aantal uren ondersteuning, betrokkenheid cliëntenraad bij de werving en selectie en het beoordelen van het functioneren van de ondersteuner. LOC heeft een modelovereenkomst ondersteuning opgesteld die cliëntenraden en instelling kan helpen om deze afspraken te maken. Bekijk hier de modelovereenkomst

Wat zijn de belangrijkste rechten van de cliënten­raad?

De cliëntenraad heeft zijn rechten op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018).

De belangrijkste rechten zijn:

  • Het recht op informatie
  • Adviesrecht
  • Recht op overleg
  • Recht op middelen waaronder scholing en onafhankelijke ondersteuning

In onze publicatie Basisinformatie medezeggenschap staan alle rechten uitgewerkt. Ook treft u hier een aantal praktische hulpmiddelen voor het werken in de cliëntenraad.

Is een handtekening onder het zorgplan verplicht?

Het is vanaf 1 oktober 2018 officieel niet meer verplicht om een handtekening te hebben onder het zorgplan en iedere wijziging daarvan. Dat komt door een wijziging van de Algemene Voorwaarden bij een zorgovereenkomst.

Aanpassing Algemene Voorwaarden

Branchevereniging ActiZ heeft in samenwerking met branchevereniging BTN, LOC Zeggenschap in zorg, Consumentenbond en Patiëntenfederatie Nederland de tweezijdige Algemene Voorwaarden aangepast. Deze afschaffing leidt volgens de verschillende partijen direct tot een aanzienlijke vermindering van administratieve lasten, zowel voor de medewerker als de cliënt. De verpleegkundige heeft hierdoor meer tijd om goede zorg te leveren en de cliënt krijgt sneller goede en passende zorg. De nieuwe Algemene Voorwaarden gaan in per 1 oktober 2018

Administratieve lasten

Drie maanden na invoering van de huidige Algemene Voorwaarden bleek dat de invoering per 1 januari 2017 leidde tot een verhoging van administratieve lasten bij verpleegkundigen en andere zorgmedewerkers. Ook cliënten hadden hier last van. Om deze reden werd de eind 2017 geplande evaluatie vervroegd. Ongeveer zestig zorgorganisaties namen deel aan de evaluatie. De uitkomsten ervan dienden als input voor de nieuwe Algemene Voorwaarden en bevestigden het beeld van hogere administratieve lasten.

Een van de grootste wijzigingen is het afschaffen van de verplichting tot handtekening onder het zorgplan en bij elke wijziging daarvan.

Naast het afschaffen van de verplichting tot handtekening bij elke wijziging van het zorgplan, zijn er nog een aantal belangrijke wijzigingen:

  • Het moment van evaluatie van het zorgplan is niet meer voorgeschreven.
  • De bijzondere module Bopz is geschrapt.
  • De Algemene Voorwaarden zijn bijgesteld aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

De nieuwe Algemene Voorwaarden worden in juni gepubliceerd en gelden per 1 oktober 2018 als lidmaatschapsverplichting bij ActiZ. Vanaf die datum zijn ze van toepassing op nieuwe cliënten. Bestaande cliënten moeten ze echter ook ontvangen vanwege de gewijzigde privacywetgeving (AVG).

Zie ook het bericht op de website van ActiZ.

Meer informatie

Niet alles staat in de wet. Daarom hebben landelijke organisaties die cliënten vertegenwoordigen en organisaties die zorgorganisaties vertegenwoordigen afspraken met elkaar gemaakt. Die afspraken heten algemene voorwaarden. De algemene voorwaarden zijn een aanvulling op de wet. In de algemene voorwaarden staan bijvoorbeeld afspraken over welke informatie cliënten krijgen. En wanneer een zorgorganisatie de zorg kan stoppen. Maar ook dat de cliënt zijn rekeningen aan de zorgorganisatie op tijd moet betalen. Er zijn algemene voorwaarden voor onder meer de verpleging, verzorging, thuiszorg en voor de geestelijke gezondheidszorg.

Zorgorganisaties die lid zijn bij ActiZ, BTN en GGz Nederland moeten de algemene voorwaarden gebruiken. ActiZ en LOC hebben landelijk modellen zorgovereenkomsten gemaakt. Zorgorganisaties zijn niet verplicht deze modellen te gebruiken. Maar ze sluiten wel goed aan bij de algemene voorwaarden.

Vragen over zorg? Check de Kennisbank van het Nationale Zorgnummer

Worden mijn medicijnen vergoed? Wie kan mij verder helpen als ik het niet eens ben met mijn hulpverlener? Waar kan ik terecht als ik te maken heb met psychische klachten en op zoek ben naar werk? Wordt mijn behandeling vergoed door de verzekering? 

Ben je op zoek naar antwoorden op dergelijke vragen over zorg of ondersteuning? Check de Kennisbank van het Nationale Zorgnummer. 

In de Kennisbank staan de antwoorden op honderden vragen over zorg en ondersteuning die zijn binnengekomen via het Nationale Zorgnummer.

Ovezicht thema’s

  • Medische zorg
  • Geldzaken en verzekeren
  • Hulp en ondersteuning
  • Werk en Inkomen
  • Wonen en leven
  • Jeugd en onderwijs
  • Vervoer

Meer vragen?

Bel 0900 – 23 56 780 of mail via dit formulier.

Deelnemers platform

Meer bekijken

Nieuwsbrief

  • * Heb je onze nieuwsbrief eerder ontvangen en je afgemeld? Meld je dan aan via webmaster@loc.nl
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Click to access the login or register cheese