Wim en Thea bekijken dingen anders dan profes­sionals

‘Dat ga ik zéker niet doen, was mijn eerste reactie toen ik werd gevraagd voor de cliëntenraad. De bedoeling was dat ik wat meer tijd voor mezelf zou krijgen, toen mijn vrouw naar het verpleeghuis moest verhuizen. Maar ik was snel om, want je raakt als lid van de cliëntenraad toch meer bij de zorg betrokken en ziet hoe het in elkaar steekt’, vertelt Wim van Hall uit het Gelderse Laren met een glimlach. Wim is net als Thea Oldenhave lid van een van de lokale cliëntenraden van St. Zorgcombinatie Marga Klompé.

‘Ik hoefde er niet lang over na te denken toen ze me vroegen’, vult Thea Oldenhave uit Aalten aan. ‘Mijn vader kon door zijn herseninfarct niet praten, dus kwamen ze bij mij uit. Ik wilde het doen omdat je als lid van de cliëntenraad toch kan meepraten. En soms een beetje tegensputteren.’ Met hun inzet als vrijwilliger voor de cliëntenraden geven Thea en Wim familieleden en andere bewoners van de verpleeghuizen een stem. Wim vervult zijn rol als lid inmiddels vier jaar, Thea al bijna vijftien jaar. Ook is zij lid van de overkoepelende Centrale Cliëntenraad (CCR) van de Achterhoekse zorgorganisatie.

Signalen afgeven

Wat brengt het lid zijn van de cliëntenraad hen persoonlijk? ‘Dat is het idee dat je iets nuttigs doet. Het is goed om niet alleen met jezelf bezig te zijn. En wij hebben een andere kijk op dingen dan de professionals. Vanuit de bewoners kunnen wij dingen goed aandragen’, vindt Wim. Thea koos ervoor om ook na het overlijden van haar vader in 2015 lid te blijven van de raad. Ze wil de belangen van de bewoners blijven behartigen. Dat doet ze door signalen af te geven en te vertellen wat ze zelf tegenkomt, inmiddels als vaste vrijwilliger bij de organisatie. ‘Je ziet dat veel wisselingen in personeel onrust geeft onder bewoners. Daar besteed je in de raad aandacht aan en daar wordt door de organisatie ook iets mee gedaan.’

Verschil maken

De dagelijkse gang van zaken tegen het licht houden is dan ook een rol van de cliëntenraden, vinden Wim en Thea. ‘De professionals bekijken alles vanuit de zorg, want het zorgen zit in hun genen. Dat geeft ons de mooie taak om ons te richten op het welzijn van bewoners. Daar kan nog veel in verbeteren. Welzijn is misschien wel net zo belangrijk als zorg. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn: hebben mensen het naar hun zin, kunnen ze zich vermaken? Daar aandacht aan besteden maakt een wereld van verschil. In onze cliëntenraad bespreken we het gemis van een aparte ruimte voor kleine evenementen’, legt Wim uit. ‘Durf ook samen serieus te kijken naar wat er wordt georganiseerd. Heb je wel eens aan midgetgolf gedaan in een rolstoel? Doe niet zo ingewikkeld; iets met muziek doen is negen van de tien keer goed. De cliëntenraad is ervoor om daar constant iets van te zeggen.’

Het dilemma van een cliëntenraad: hoe verleid je mensen om lid te worden?

Voor veel cliëntenraden is het een uitdaging om voldoende leden te vinden en een goede afspiegeling te zijn van bewoners en mantelzorgers. Nieuwe bewoners komen vaak binnen met een complexe zorgvraag en wonen steeds korter in het verpleeghuis. Cliëntenraadslid Thea Oldenhave probeert op zo’n laagdrempelig mogelijke manier mensen te interesseren voor de raad. Elke nieuwe bewoner van Beth San in Aalten krijgt een persoonlijk bezoek van haar, met een bloemetje én folder over de cliëntenraad. Ook vindt Thea soms een ingang tijdens het interne familieberaad tussen bewoner, familie en verzorgenden.

Jongere leden

Cliëntenraadslid Wim van Hall zou graag meer jongere mensen in de raad vertegenwoordigd zien. Hij vindt dat de cliëntenraden ook kritisch naar zichzelf moeten kijken. ‘Het is toch een beetje een bejaardenclub. Het is jammer dat er niet meer kinderen van bewoners in zitten. Die zijn gewend om in hun werk in moderne organisaties bezig te zijn. Maar de maandelijkse raadsvergaderingen zijn overdag.’ Thea Oldenhave: ‘Als je de vergaderingen naar de avond verschuift, is dat voor bewoners vaak weer lastig. Maar als mensen het echt willen, is er wel iets te regelen. Als cliëntenraad hebben we een goede jaarplanning en kunnen die ruim van tevoren aankondigen.’

Ook vrijwilliger

Wim van Hall krijgt als echtgenoot veel mee van het reilen en zeilen in de zorginstelling. Twee keer per dag, zeven dagen per week bezoekt hij zijn vrouw. Als vanzelf rolt hij ook in het vrijwilligerswerk. Het ritje op de duofiets lijkt de andere bewoners ook wel wat. Daarom trommelt Wim regelmatig mensen uit het dorp op om ook hen ermee op uit te kunnen nemen. De duofiets wordt dan behendig op een terras geparkeerd, zodat de bewoners makkelijk een kopje koffie kunnen drinken.

Op andere momenten tovert Wim het tafelbiljart in de huiskamer tevoorschijn. Zo goed en kwaad als het kan spelen de mannen een potje: ‘De een help ik met richten, de ander met stoten. Het is elke keer toch weer spannend hoe ik dat het beste kan aanpakken. Maar ik geniet er zelf ook van.’ Thea herkent de voldoening die het vrijwilligerswerk Wim geeft. ‘Elke donderdag begeleid ik mensen naar het restaurant en bied ik ook een luisterend oor. Eén bewoner die mijn vader tijdens een calamiteit ’s nachts niet alleen liet, heeft nog altijd een speciaal plekje in mijn hart’, zegt ze een beetje verlegen.

Meer inspraak

Het vrijwilligerswerk levert Wim en Thea ook nieuwe input voor hun cliëntenraden op. Volgend jaar krijgen ze te maken met de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Die blijkt nu nog wat ver van hen af te staan. De wet brengt de leden meer inspraak, instemmingsrecht en meer mogelijkheid tot scholing. Wim: ‘Ik heb nu ook al het idee dat we gehoord worden en invloed hebben. We hebben makkelijk toegang tot de managers. Meer invloed door de nieuwe wet is prima, maar je moet er toch zelf iets van maken.’

Kan Marga Klompé ook volgend jaar nog rekenen op beide cliëntenraadsleden? Thea: ‘Na bijna vijftien jaar vind ik het nog steeds leuk om te doen. Dankzij de cliëntenraad heb ik ook allerlei leuke contacten hier.’ Wim: ‘Ik maak geen langetermijnplannen, maar morgen blijf ik het zeker nog doen!’

Meer weten

• Meld je aan voor het Landelijk Congres Cliëntenraden 2019: Veerkrachtig samenwerken
• Fred Stortelers, voorzitter van de Centrale Cliëntenraad (CCR) ging in gesprek over de nieuwe Wmcz met bestuurder Marcel Duvigneau. Lees het verhaal
• Lees meer over de wet medezeggenschap (Wmcz)