LOC geeft al sinds jaar en dag goed gewaardeerde cursussen aan cliëntenraadsleden over medezeggenschap. Om cliëntenraden te blijven ondersteunen tijdens de pandemie, biedt LOC de cursussen inmiddels online aan. Hoe ervaren de LOC-trainers het online trainen en wat horen ze daarover van de deelnemers? In dit artikel vertellen trainers José Broers, Klazien Teeuwissen en Theo van Ooi over hun ervaringen. Ze geven ook voorbeelden over hoe cliëntenraden creatieve manieren vinden om op de hoogte te blijven van wat er bij de achterban speelt. 

“De stem van de cliënt moet blijven klinken”

Plotseling was in maart 2020 de eerste corona-lockdown een feit. Voor iedereen betekende dat een onbekende situatie. In eerste instantie werden bij LOC alle afspraken afgezegd en ontstond er een lege agenda. LOC vernam dat sommige cliëntenraden een rol kregen in het crisisteam van de organisatie. Andere raden kregen te horen dat ze voorlopig maar thuis moesten blijven.

LOC-trainers kwamen al snel online bij elkaar en besloten alle typen trainingen online door te laten gaan. Niet alleen de basistrainingen, ook de verdiepingscursussen en de cursussen op maat. Juist in deze tijd waarin de zorg zo onder druk staat, moet de stem van de cliënt blijven klinken. LOC wilde cliëntenraden daarbij blijven inspireren en ondersteunen. LOC breidde het trainingsaanbod zelfs uit met bijvoorbeeld een online training over zorgplannen.

Hoe werd er gereageerd op de online trainingen?

In korte tijd kwam er een online trainingsaanbod. Mensen leerden de online-programma’s heel snel gebruiken: Hoe log je in, hoe kom je goed in beeld, waar zit de geluidsknop? Contact maken met de deelnemers en kennis online overdragen bleek goed mogelijk. Zowel trainers als deelnemers accepteerden dat dingen in het begin niet vlekkeloos verliepen en dat het een kwestie was van al doende leren. 

“Wanneer je mij anderhalf jaar geleden had gezegd dat ik online trainingen zou gaan geven, hadden ik niet geweten hoe dat aan te pakken en nu begon ik gewoon” aldus een van de trainers. Gaandeweg leggen de trainers de lat hoger. Zo kunnen ze inmiddels online deelnemers steeds beter onderling laten uitwisselen en ze leren daarover nog steeds bij.

Waarom zijn trainingen juist voor nieuwe cliëntenraadsleden belangrijk?

Nieuwe cliëntenraadsleden weten vaak nog weinig over het raadswerk. LOC heeft veel kennis over wat een cliëntenraad is en welke mogelijkheden er zijn om in de organisatie invloed uit te oefenen. Een cliëntenraad dient de gemeenschappelijke belangen. De raad heeft als taak om steeds weer de uitwerking van beleidskeuzes voor de bewoners en cliënten bij de organisatie op tafel te leggen. Vooral van centrale cliëntenraden verwachten bestuurders soms teveel dat de raad op strategisch en beleidsniveau meedenkt. Wanneer je echter teveel tijd besteedt aan het bestuderen van beleidsstukken blijft er geen tijd meer over om na te gaan wat er bij bewoners leeft. 

Een online training helpt nieuwe leden in hun rol te groeien en dit zou je in deze moeilijke tijd niet moeten uitstellen. Een van de trainers zegt: “We adviseren elk nieuw lid om binnen twee maanden de online basistrainingen ‘Welkom in de cliëntenraad’ en ‘Medezeggenschap’ te volgen. Hoe beter je de opdracht van een cliëntenraad kent, hoe beter je je taak uitvoert.” 

Welke pluspunten ervaren de deelnemers?

De trainingsduur van anderhalf uur vinden de deelnemers en prima lengte. Een groep van acht tot tien mensen werkt prettig en biedt ruimte voor onderlinge uitwisseling. Het vervallen van de reistijd ervaren deelnemers als een groot pluspunt. Je kunt dan vanuit je huis of werkplek een training volgen en op die dag ook nog andere dingen doen. Met een training op locatie ben je al snel de hele dag bezig. 

De online Week van de Zeggenschap afgelopen oktober trok veel mensen. De deelnemers waardeerden de goede toegankelijkheid, het grote aantal thema’s om uit te kiezen en dat ze zelf hun tijd konden indelen. 

Een pluspunt van online werken is ook dat cliëntenraadsleden uit het hele land met elkaar uitwisselen.

Hoe zien jullie de trainingen in de toekomst?

De trainers hopen dat in de toekomst het online trainen mogelijk blijft vanwege de eerder genoemde pluspunten. Vooral de basiscursussen en kennisonderwerpen zijn geschikt voor online trainingen. 

Op dit moment vinden er enkele cursussen op maat plaats bij zorgorganisaties, met inachtneming van de corona-regels. De trainers zien er naar uit om op termijn de reguliere trainingen ook weer op locatie te gaan geven. Ze horen ook van cliëntenraadsleden dat de toekomst en/en zou mogen zijn. Niet iedereen kan of wil aan online trainingen deelnemen. Juist ook fysiek, op locatie, heeft een meerwaarde waar het gaat om uitwisseling en inspiratie. En mensen missen de spontane gesprekken tijdens de lunch en de koffiepauzes.

Wat drukken jullie cliëntenraden op het hart? 

Sommige cliëntenraden komen tijdens de coronapandemie niet in de zorginstelling, komen niet bij elkaar of overleggen niet met de bestuurder. De trainers roepen cliëntenraden op om met creativiteit op de hoogte te blijven van wat er bij cliënten en bewoners speelt. Goede voorbeelden van cliëntenraadsleden uit de trainingen zijn: 

• Een folder verspreiden met informatie voor bewoners om deel te nemen aan een WhatsApp-groep voor het uitwisselen van informatie.
• Een schriftelijke vragenlijst verspreiden waarop cliënten en mantelzorgers hun ervaringen kwijt kunnen. 
• Regelmatig op een plek aanwezig zijn waar gesprek met mantelzorgers wel mogelijk is, bijvoorbeeld bij het washok.
• Een leuke activiteit in de buitenlucht organiseren voor ontmoeting met bewoners of mantelzorgers. Een cliëntenraad in de GGZ organiseerde het bakken van oliebollen rond nieuwjaar en wierf zo een aantal nieuwe cliëntenraadsleden. 

Wat willen jullie nog graag weten van cliëntenraden?

Cliëntenraden komen soms complexe zaken tegen in de dagelijkse praktijk. De LOC-trainers vragen zich af: “Welke informatie of vaardigheden vinden cliëntenraden aanvullend nog nodig om het werk goed te doen. Daar houden we dan in onze trainingen rekening mee.” Zie ook de oproep van LOC-trainer Klazien Teeuwissen op het platform via ‘Praat-mee’

Meer informatie

• De eerstvolgende online ‘Basiscursus medezeggenschap’ vindt plaats op 29 april. Meer informatie
• De eerstvolgende online training ‘Welkom in de raad’ vindt plaats op 10 mei. Meer informatie
• In LOC-tijdschrift Zorg & Zeggenschap voorjaar 2021 staat uitgebreide informatie over het aanbod van cursussen en trainingen voor cliëntenraden. Lees artikel

Wil je meer informatie of mogelijkheden bespreken voor een cursus op maat binnen één organisatie, dan kan je contact opnemen met de LOC Vraagbaak: e-mail: vraagbaak@loc.nl of telefoon: 030 284 3200