De corona-aanpak vraagt een evenwicht tussen menselijkheid en veiligheid. En dat doe je met elkaar: de mensen die zorg krijgen, hun naasten en de hulpverleners. De cliëntenraad heeft een belangrijke rol om in alle afwegingen vooral de menselijkheid te blijven bewaken. En het perspectief van bewoners en naasten in te brengen.

Instemmingsrecht

De corona-aanpak vraagt een evenwicht tussen menselijkheid en veiligheid. De cliëntenraad heeft een belangrijke rol om in alle afwegingen vooral de menselijkheid te blijven bewaken. Cliëntenraden hebben instemmingsrecht op voor cliënten geldende regelingen. Regelingen die normen stellen aan bezoek en/of sociaal contact vallen daar ook onder (Wmcz 2018 art. 8 lid 1 sub a). Vóór het vaststellen van eventuele nieuwe afspraken moet de cliëntenraad zijn instemming verlenen aan het voorgenomen besluit.

Daarnaast heeft de cliëntenraad een belangrijke rol in het verzamelen van signalen bij cliënten en hun naasten over wat beter en duidelijker kan. En daarover in gesprek te gaan met het management.

In de verpleeghuissector hebben partijen samen afspraken gemaakt over de aanpak van corona. Daarin heeft de cliëntenraad een belangrijke rol. Deze rol is beschreven in bijlage 3 van de Handreiking Bezoek en sociaal contact – corona in verpleeghuizen. De toelichting op de rol van de cliëntenraad hebben we hieronder overgenomen. Ook cliëntenraden uit andere sectoren kunnen hier hun voordeel mee doen:

Bijlage 3 uit de handreiking

Rol van de clientenraad

Bij het vaststellen van een plan omtrent bezoek en sociaal contact in de verpleeghuizen is de cliëntenraad een belangrijke partner. De cliëntenraad vertegenwoordigt de cliënten van het verpleeghuis en behartigt hun belangen. De cliëntenraad is betrokken bij alle belangrijke besluiten van het verpleeghuis. De betrokkenheid bij het plan is belegd bij de lokale cliëntenraad, omdat het een besluit voor de locatie betreft. Als er een centrale cliëntenraad aanwezig is, kan deze de lokale cliëntenraden ondersteunen.

Voorbereiding cliëntenraad

De cliëntenraad maakt zelf de afweging hoe zij aankijken tegen bezoek en sociale contacten op de locatie. Hij bespreekt deze afwegingen intern (bij voorkeur digitaal) en de uitkomst met alle betrokken partijen. Daarnaast kan de cliëntenraad een uitvraag doen bij hun achterban hoe zij hier tegen aankijkt. Op korte termijn is het lastig om een enquête te
maken en deze te versturen via de organisatie.

Wel kan de cliëntenraad een brede oproep doen via het verpleeghuis om meningen en ervaringen te delen. Vaak zijn naasten lid van de cliëntenraad. Zij kunnen ook andere naasten benaderen. Mede op basis van deze inbreng kan de raad vervolgens een eigen afweging maken. En het gesprek voeren met de zorgorganisatie, ondernemingsraad, VAR/PAR en de regiebehandelaar.

Gesprek binnen de zorgorganisatie

Het plan wordt opgesteld door de zorgorganisatie, in samenspraak met en goedgekeurd door de cliëntenraad, ondernemingsraad, VAR/PAR en de specialist ouderengeneeskunde.
De cliëntenraad kan één lid als vertegenwoordiger afvaardigen om deel te nemen aan dit gesprek. Deze persoon heeft intern beraad gevoerd met de andere leden van de raad en kan zo het perspectief van bewoners en naasten meenemen.

Plan vanuit het perspectief van bewoner en naasten

Het plan moet door alle betrokken partijen goedgekeurd worden. Aan de cliëntenraad wordt gevraagd om het perspectief van de bewoner (en hun naasten) te vertegenwoordigen.

Bij het lezen van het plan kan de cliëntenraad de volgende vragen stellen:

• Staan in het plan de belangrijke uitgangspunten en elementen voor bewoners en hun naasten benoemd?
• Wordt genoemd welke afwegingen zijn gemaakt om tot een balans tussen veiligheid en kwaliteit van leven te komen?
• Is in het plan helder beschreven wat de regels voor bezoek zijn, of ze in verhouding zijn tot datgene wat beoogd wordt (proportionaliteit), voor wie en wanneer de regels gelden en onder welke voorwaarden?
• Worden de ervaringen van bewoners en naasten met het protocol verzameld en meegenomen in de afwegingen van de organisatie voor opschaling?
• Is er handelingswijze afgesproken wanneer team en naasten het niet met elkaar eens zijn over de juiste maatregelen?

Doorlopend toetsen aan de praktijk

Het contact met de achterban is erg belangrijk. De cliëntenraad kan continu uitvragen wat de ervaringen van mensen zijn rond bezoek en sociaal contact. En deze ervaringen delen met de zorgorganisatie. Op basis daarvan kan het plan later aangepast worden, als de omstandigheden daarom vragen of de locatie daar bewust voor kiest.

Delen van ervaringen en ondersteuning

Daarnaast kan de cliëntenraad zijn ervaring in dit proces delen met andere cliëntenraden. Zowel binnen de eigen organisatie als daarbuiten. Binnen de organisatie kan (indien aanwezig) de centrale cliëntenraad andere raden helpen om het gesprek te voeren voor hun eigen plan. Buiten de organisatie kan de raad het proces beschrijven en delen via de (digitale) kanalen van LOC (www.clientenraad.nl).

Cliëntenraden die ondersteuning nodig hebben bij het plan, kunnen contact opnemen met LOC (vraagbaak@loc.nl en 030 284 32 00).

Meer weten?

• Download de complete handreiking Bezoek en sociaal contact – corona in verpleeghuizen