Sinds de uitbraak van de coronacrisis heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) nauw contact onderhouden met alle zorgaanbieders in Nederland. Eerst vooral telefonisch en digitaal, later ook weer door het afleggen van bezoeken. In de sector verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) voerde de inspectie de afgelopen maanden ruim 1.700 gesprekken. Niet alleen met bestuurders, maar ook met zorgmedewerkers, behandelaren en cliëntenraden.

Rapport

Afgelopen week publiceerde de inspectie een rapport met conclusies en aanbevelingen op basis van deze gesprekken in de sector VVT. Daarin heeft de inspectie ook aandacht voor de positie van cliëntenraden. De inspectie is duidelijk over het belang van medezeggenschap. “Het betrekken van gremia als cliëntenraden bij besluitvorming is ook in crisissituaties noodzakelijk. Meerdere zorgaanbieders organiseerden na afkondiging van de noodverordening, vaak noodgedwongen, een ‘commandostructuur’. Hierbij werden adviesorganen niet of beperkt betrokken.” 

Cliëntparticipatie in crisistijd
De volgende bevindingen beschrijft de inspectie in hoofdstuk 4.4 haar rapport over cliëntparticipatie in crisistijd:
“Tijdens de periode met COVID-19 hebben de meeste zorgaanbieders vanuit de crisisorganisatie de voorzitter van de cliëntenraad geïnformeerd. Bestuurders vertellen dat het vanuit een crisisorganisatie met een commandostructuur zoeken is naar het betrekken van bijvoorbeeld cliëntenraden tijdens de besluitvorming omdat besluiten snel genomen moeten worden. Tijdens de themabezoeken over de knelpunten en verbeterpunten met betrekking tot het opstarten van bezoek spreekt de inspectie ook met een afvaardiging van de cliëntenraden. Een aantal cliëntenraden die de inspectie spreekt willen graag meer mogelijkheden voor inspraak tijdens een crisis waarin vanuit een commandostructuur wordt gestuurd. De meeste zorgaanbieders betrekken de cliëntenraden bij hun interne evaluatie over de periode met COVID-19. Cliëntenraden geven aan dat het voor hen belangrijk is om contact te houden met cliënten, ook tijdens een crisissituatie. Sommige zorgaanbieders hebben geprobeerd hier tijdens de crisis voor te zorgen. Nu (na de lockdown) kunnen cliëntenraden weer meer contact hebben met cliënten.”

Rol cliëntenraad

Eerder deze zomer benadrukte de minister al dat de cliëntenraad in crisissituaties zeker betrokken moet zijn bij het aanpassen van bijvoorbeeld crisisplannen en draaiboeken. Van het begin van een uitbraak tot aan het einde ervan. Deze draaiboeken moeten ook voorzien in de communicatie (met cliënten en hun naasten) rondom een eventuele tijdelijke bezoekregeling. Mensen moeten goed weten waar ze aan toe zijn en bewust zijn van procedures en rechten. Een cliëntenraad kan de bestuurder hierover adviseren en instemmen met de voorgenomen besluiten. Alle besluiten omtrent bezoek zijn ‘voor cliënten geldende regelingen’ en vallen onder het instemmingsrecht. Daarnaast heeft de cliëntenraad een rol in het verzamelen van signalen bij cliënten en hun naasten over wat beter en duidelijker kan.

Nieuwe handreiking

LOC werkt samen met andere partijen aan een nieuwe handreiking over de aanpak van verpleeghuiszorg bij corona. In de nieuwe handreiking worden verschillende situaties beschreven waar organisaties middels maatwerk op in kunnen spelen. Er zal ruimte zijn voor de afwegingen die de zorgorganisatie moet maken, in samenspraak met de cliëntenraad, ondernemingsraad, de verpleegkundige adviesraad (VAR/PAR) en de regiebehandelaren, tussen veiligheid en kwaliteit van leven. Het bezoeken van een verpleeghuis zal één van de onderwerpen zijn, maar daarnaast worden er in de handreiking ook kaders opgenomen voor het betrekken van naasten en vrijwilligers bij de zorgverlening, ook in tijden van een uitbraak of verhoogde besmettingsgraad in de regio.

Meer weten?

• Het hele rapport van de inspectie kun je hier downloaden
• LOC werkt samen met andere partijen aan een nieuwe handreiking aanpak verpleeghuiszorg bij corona
• Heb je een vraag? De vraagbaak van LOC staat voor je klaar. Van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17. 00 uur kun je bellen naar 030 284 32 00 of mail naar vraagbaak@loc.nl