In het kader van de Week van de Psychiatrie organiseerde de cliëntenraad van Reinier van Arkel een lezing van Jim van Os. Theo van Ooi blikt terug.

Prof. dr. Jim van Os is hoogleraar Psychiatrie en visionair op het gebied van mentale gezondheid(-szorg) in Nederland. Hij is onder anderen een van de wetenschappers die de rechtszaak Vertrouwen in de GGZ steunt. Op 25 maart gaf hij bij Reinier van Arkel een lezing aan cliënten, naasten, (ervarings-)deskundigen en anderen: ‘Een andere kijk op (behandeling) van mentale problemen’. LOC adviseur en trainer Theo van Ooi was erbij en schreef een impressie:

“Verdieping en visionair denken in oplossingen voor de toekomst van de GGZ is aan Jim van Os als spreker en in de praktijk toevertrouwd.

Zijn visie: lijdzaam toekijken hoe de toekomst ontspoort staat haaks op het recht op veilige, passende en goede GGZ zorg. Dat deze in hier en nu niet overal werkt, zien we dagelijks.

De cliëntenraad van Reinier van Arkel heeft Jim van Os gevraagd om met een breed publiek zijn beelden en visie op die toekomst te delen. Dat was waardevol en inspirerend. Waarom? In een interactief gesprek met de zaal schetste Jim een beeld van een GGZ waar het lijkt of we de basale menselijk behoeftes kwijt aan het raken zijn.

Moet zorg aantoonbaar werken of is het ervaren van goede zorg een veel beter graadmeter? Samen ploeteren om een passend succes of resultaat te halen hoort bij mensgerichte hulp. Die is niet altijd meteen 1 op 1 effectief of werkend. De kracht ligt in samen en gezamenlijk experimenteren met wat voor het individu wél werkt. Tijd geven aan herstel. Werken vanuit gelijkwaardigheid als mens met een eigen inbreng, met ideeën en menselijke kwaliteiten.

‘GGZ moet gaan over liefdevolle zorg en aandacht voor de mens achter de cliënt’

Samengevat: Nederland en de GGZ zitten gevangen in wetenschappelijke kaders die ons denken over zorg en kwaliteit bepalen. Acceptabel gedrag in de omgeving lijkt belangrijker dan waardevol leven als mens met psychische nood. Hier moet het in GGZ niet over gaan. Maar wél over liefdevolle zorg, aandacht voor de mens achter de cliënt. Dat is op zich geen wetenschappelijke activiteit, maar mensengerichte zorg. Waar is die in het heden?

Wat verwachten cliënten van de GGZ en de maatschappij? Beiden zijn niet maakbaar, de verwachting is soms dat het wel zo is. De omgeving bepaalt vooral ook mee of gedrag wel of niet afwijkt van ‘de norm’. Social media scheppen verwachtingen/beelden die niet iedereen kan bijbenen.

Moet je mensen die psychisch leiden dan afwijzen, of juist omarmen? Alternatieve vormen (de niet reguliere GGZ) hebben soms meer helende invloed dan medicatie of opname. Bewijs uit wetenschap is daar niet voorhanden. Maar de ervaringen dat zorg gecombineerd met aandacht voor het gezonde en in combinatie met therapie werkt zijn er te over.

Conclusie:
Schaarste als uitgangspositie voor goede zorg moet je actief omzetten naar juist de potentie van anders denken en handelen. Zoek je heil binnen en buiten gebaande paden en heb aandacht voor de mens als mens, dat brengt een oplossing vaker en sneller dichterbij.”