Evaluatie Wmcz: Cliëntenor­ganisaties sturen brief met ver­beter­punten

In aanloop naar de evaluatie van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen hebben LOC en andere cliëntenorganisaties een gezamenlijke brief aan de minister van VWS gestuurd. Ervaringen van cliëntenraden vormen de basis voor de voorgestelde verbeterpunten. Betrek cliëntenraden bij de evaluatie, benadrukt LOC.

Beluister artikel

De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz 2018) die in 2020 van kracht werd, wordt zoals afgesproken uiterlijk vijf jaar na inwerkingtreding geëvalueerd. Doeltreffendheid en de effecten van de wet staan daarbij centraal. Vorig jaar al is LOC gestart met het verzamelen van signalen vanuit cliëntenraden. Daaruit kwamen gemeenschappelijke punten naar voren zoals het faciliteren en de bemensing van de (lokale) cliëntenraden.
Voorafgaand aan de evaluatie stelt het ministerie van VWS een plan van aanpak op. In dat plan komt te staan op welke punten de wet geëvalueerd moet worden. LOC heeft samen met de cliëntenorganisaties KansPlus, MIND, NCZ en het LSR hierover overleg gehad met het ministerie. Ook hebben we gezamenlijk een brief gestuurd, waarin we benadrukken hoe belangrijk en essentieel het is dat het ministerie cliëntenraden en cliëntenorganisaties betrekt bij het evaluatieonderzoek.
Daarnaast hebben we aangegeven dat er tijdens de kamerbehandeling van de Wmcz 2018 destijds kaders zijn afgesproken voor de evaluatie, namelijk dat ‘bij de evaluatie van de wet de cultuurveranderingen binnen instellingen zullen worden meegenomen en er ook zal worden onderzocht of, en zo ja op welke wijze, dit wetsvoorstel waarin sterkere medezeggenschapsregels zijn opgenomen heeft bijgedragen aan de verandering van de cultuur en dat daarnaast ook de ervaringen van cliëntenraden en de tevredenheid van cliënten meegenomen worden.’

Vijf verbeterpunten

In de gezamenlijke brief hebben de vijf partijen de verbeterpunten ten opzichte van de oude Wmcz aangeleverd, die van belang zijn voor de evaluatie. De onderwerpen komen voort uit de praktijk van de cliëntenraden, signalen die wij binnen hebben gekregen én onze eigen werkpraktijk. Het gaat dan onder andere om:

• De gelaagdheid van medezeggenschap
  Hoe wordt deze gelaagdheid (dus lokaal/centraal) in de praktijk vormgegeven? Wordt inspraak gebruikt als vervanging van het instellen van een formele lokale cliëntenraad?
• De verplichting tot het opstellen van een medezeggenschapsregeling
  Is er bij elke zorgorganisatie waar een cliëntenraad verplicht is ook een medezeggenschapsregeling opgesteld? En hoe is dit proces verlopen? Is dit in overleg en met instemming van alle cliëntenraden gebeurd? Liggen de bevoegdheden daar waar ze moeten liggen – dus gaat een lokale cliëntenraad over de zaken die van belang zijn voor de cliënten/bewoners van die locatie?
• De faciliteiten voor cliëntenraden
  Hebben de cliëntenraden de faciliteiten die met name genoemd worden in de wet? Hoe is het recht op onafhankelijke ondersteuning geregeld – kan iedere cliëntenraad hier gebruik van maken? Worden lokale cliëntenraden voldoende gefaciliteerd? En ontvangen raadsleden een passende vergoeding?
• Advies- en Instemmingsrecht
  Wordt aan de cliëntenraden tijdig advies/instemming gevraagd? Worden cliëntenraden ook al bij de totstandkoming van strategische keuzes betrokken om zo een wezenlijk verschil te kunnen maken? En: zijn er leemtes in de onderwerpen waarover de cliëntenraad advies- of instemmingsrecht heeft?

Maatschappelijke ontwikkelingen

In de brief vragen we daarnaast ook nadrukkelijk om bij de evaluatie rekening te houden met maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op de medezeggenschap. Denk dan bijvoorbeeld aan de toenemende regionalisering van de zorg en het domeinoverstijgend werken. De huidige Wmcz 2018 geeft onvoldoende handvatten hoe de medezeggenschap voor cliënten vorm te geven. Maar ook de maatschappelijke ontwikkeling van scheiden van wonen en zorg: waardoor gebouwen niet meer in eigendom zijn van de zorgorganisatie. Wat betekent dit voor de medezeggenschap?

Vervolg
Wil je ervaringen of opmerkingen over hoe de Wmcz 2018 in de praktijk werkt met ons delen? Dat kan door een reactie hieronder achter te laten of door een mailtje te sturen naar x.vanderkruk@loc.nl.

Dit artikel verscheen in de zomereditie van LOC tijdschrift Zorg & Zeggenschap.

Lees meer

Evaluatie Wmcz 2018: stand van zaken – LOC Cliëntenraden (clientenraad.nl)