Voor een veilig medicatieproces moeten de activiteiten en verantwoordelijkheden van cliënt, arts, apotheker, zorgorganisatie en zorgmedewerker naadloos op elkaar aansluiten. De vele schakels maken het medicatieproces risicovol. Daarom hebben landelijke branche-, beroeps- en cliëntenorganisaties gezamenlijk de ‘Veilige principes in de medicatieketen voor verpleging, verzorging en thuiszorg’ opgesteld. Ook LOC heeft daaraan meegewerkt. De veilige principes zijn eind 2022 geactualiseerd. Er zijn onder andere nieuwe regels gekomen rondom het digitaal overdragen van medicatiegegevens. In dit bericht geven we informatie over de veilige principes en gaan we in op de rol van de cliëntenraad.

Veilige principes

Voor mensen die hulp krijgen bij medicatiebeheer is een goede afstemming tussen alle betrokkenen erg belangrijk: de cliënt, arts, apotheker, zorgorganisatie en zorgmedewerker. In de Veilige principes is vastgelegd wie welke taken en verantwoordelijkheden heeft in de medicatieketen en wat in beginsel veilig is in het medicatieproces. De Veilige principes zijn ontwikkeld in 2012 door de gezamenlijke branche- en beroepsverenigingen van cliënten, apothekers, artsen, verpleegkundigen en verzorgenden, en zorgorganisaties (ActiZ, KNMP, NVZA, Verenso, LHV, LOC Waardevolle zorg, NHG, Patiëntenfederatie Nederland, NVAVG, VGN, V&VN, Zorgthuisnl). Deze partijen werken samen in het Platform medicatieveiligheid in de care. 

Veilige zorg en veilig werken

Per stap is in de Veilige principes beschreven: wat is wiens taak en verantwoordelijkheid? En: Wat is in principe veilig bij het werken met medicatie? Het gaat daarbij om veilige zorg voor de cliënt én veilig werken voor de professionals. In verschillende documenten maken we duidelijk wat de Veilige principes zijn. Zo zijn er een infographic, hulpdocumenten en verschillende animiatiefilmpjes waarin iedere betrokkene de informatie kan vinden die voor diegene belangrijk is en wat belangrijk is in de medicatieketen. Deze documenten en andere informatiematerialen kun je bekijken op de website van zorgvoorbeter:

De ‘Veilige principes’ zijn in 2012 bewust ‘Veilige principes’ genoemd. Een principe geeft een uitgangspunt weer, wat in beginsel veilig is: veilige zorg voor de cliënt én veilig werken voor de medewerker. Het gaat erom dat ieder zich bewust is van de risico’s in het werken met medicatie: het gaat om herkennen van risico’s en deze zoveel mogelijk voorkomen, verkleinen of acceptabel maken. Het gaat niet om blindelings en bureaucratisch de regels volgen. De Veilige principes zijn bedoeld als basis om in de eigen lokale situatie afspraken te maken tussen betrokkenen, zoals arts, apotheker en zorgorganisatie, voor een veilig medicatieproces in de keten. 

Actualisatie en aanpassingen 

De ‘Veilige principes in de medicatieketen verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT)’ zijn eind 2022 geactualiseerd door het Platform medicatieveiligheid in de care. De aanleiding hiervoor was de nieuwe Kwaliteitsstandaard Overdracht van medicatiegegevens in de keten. Dit gaat onder andere over het digitaal overdragen van medicatiegegevens. De bijgewerkte regels zeggen dat iedereen die bij de medicatie betrokken is, zoals artsen en apothekers, zorg moet dragen voor de juiste digitale infrastructuur en dat medicatiegegevens overgedragen moeten worden met behulp hiervan.

Rol van de cliëntenraad

Wat kun je als cliëntenraad met deze Veilig principes? Als cliëntenraad kun je het thema medicatieveiligheid eens op de agenda zetten. Vraag hoe dit onderwerp leeft binnen jullie zorgorganisatie. Wie doet wat, waar staat dit beschreven en worden de Veilige principes ook gevolgd? De cliëntenraad heeft instemmingsrecht op het thema medicatieveiligheid. Op welke manier maak je daar gebruik van? Wil je daarover uitwisselen met anderen, laat dan een bericht achter via een reactie onderaan dit bericht.

Meer informatie

• Voor meer informatie over de Veilige principes, hulpdocumenten en meer animatiefilmpjes kun je terecht op de website van Zorgvoorbeter.
• Inspiratie rondom medicatieveiligheid vanuit de beweging Radicale vernieuwing zorg: ‘Cultuur van afrekenen aan­pas­sen’ – in gesprek over afschaf­fing dubbele controle medicatie Carintreg­geland